Różnimy się w wierze. Dowody koegzystencji wieloreligijnej na ziemiach Rzeczypospolitej w starodrukach ze zbiorów MNK

Od 7 stycznia do 3 maja 2015 roku w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego ― Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie przy ul. Piłsudskiego 12 ― pokazuejmy unikatowe druki religijne oraz dawne mapy ziem Rzeczypospolitej. Prezentuje je wystawa „Różnimy się w wierze. Dowody koegzystencji wieloreligijnej na ziemiach Rzeczypospolitej w starodrukach ze zbiorów MNK”.

Ekspozycja rozmieszczona została w dwóch salach. W Sali Bibliotecznej zwiedzający mogą zapoznać się z 58 drukami z okresu od XV do XVIII wieku. To teksty liturgiczne, traktaty teologiczne, polemiki religijne, zbiory kazań i pieśni kościelnych oraz katechizmy i modlitewniki różnych wyznań: katolickie, protestanckie, prawosławne i unickie. Nie zabrakło spuścizny religijnej judaizmu oraz ― w mniejszym zakresie ― islamu. Do najcenniejszych zabytków należy protestancka Biblia w języku polskim, zwana Biblią Radziwiłłowską lub Brzeską, wydrukowana w Brześciu Litewskim w 1563 roku nakładem księcia Mikołaja Radziwiłła Czarnego. Jest to drugie tłumaczenie Pisma Świętego na język polski po słynnym katolickim przekładzie Jana Leopolity z roku 1561. Na uwagę zasługuje także Katechizm Walentego Kuczborskiego z roku 1568. Jego oryginał ukazał się po łacinie w Rzymie w roku 1566 i stanowił kompendium prawd wiary katolickiej opracowane w reakcji na rozszerzający się w Europie protestantyzm. Polacy mogli czytać jego tłumaczenie już po dwóch latach.

W Gabinecie Kartograficznym można zobaczyć 23 przykłady przepięknych dawnych map i atlasów (XVI―XX w.). Jedną z cenniejszych jest mapa Feliksa Nagrajkowskiego, ukazująca położenie klasztorów oo. bernardynów prowincji wielkopolskiej ze spisem prowincjałów. Kunsztowny miedzioryt pochodzi z roku 1821. Interesująca dla widzów z Małopolski będzie z pewnością mapa województwa krakowskiego w okresie Sejmu Wielkiego, przygotowana przez Karola Buczka i wydana w 1930 roku. Przedstawia ona m.in. granice majątków duchowieństwa świeckiego i zakonnego na tym terenie. Oznaczono na niej kościoły, kaplice i klasztory, z podziałem na męskie i żeńskie oraz adnotacją, czy dana budowla jest drewniana, czy murowana.

Wystawy cennych starodruków i kartografii z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie ― liczącej około 36 tysięcy woluminów ― urządzane są cyklicznie w Oddziale MNK Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego, w doskonale zachowanej prywatnej bibliotece tego wielkiego numizmatyka i kolekcjonera. Czapski był twórcą prywatnego muzeum, które po jego śmierci decyzją wdowy Elżbiety z Meyendorffów i synów Karola i Jerzego Czapskich zostało wraz z kolekcją przekazane Muzeum Narodowemu w Krakowie.

― Cykliczne prezentacje starodruków, często unikatowych w zbiorach polskich, staramy się układać w oparciu o ich intrygującą tematykę ― mówi kurator wystawy Iwona Długopolska, kustosz w Dziale Starych Druków, Rękopisów i Kartografii MNK. ― Po ekspozycji „Mars krwawy”, na której widzowie mogli oglądać m.in. dawne kroniki z opisami bitew czy przedstawienia scen batalistycznych, przygotowaliśmy wystawę opowiadającą o kilkuwiekowym współistnieniu obywateli różnych wyznań, kultur i tradycji na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.


Na zdj. karta tytułowa Katechizmu wydanego w Krakowie w 1568 roku, tłumaczonego na język polski przez Walentego Kuczborskiego

źródło: materiał prasowy