Madonna z Paczółtowic w Europeum

Z okazji święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w polskim Kościele zwanego także świętem Matki Boskiej Zielnej, Muzeum Narodowe w Krakowie przygotowało pokaz specjalny wyjątkowego obrazu. To Matka Boska z Dzieciątkiemz kościoła w Paczółtowicach koło Krzeszowic, jeden z najpiękniejszych wizerunków maryjnych gotyckiego malarstwa tablicowego w Małopolsce.

Obraz namalowany temperą na desce lipowej, datowany na lata 1460–1470, stanowił pierwotnie korpus gotyckiego tryptyku. Dziś jest ozdobą barokowej nastawy ołtarza głównego w XV-wiecznym drewnianym kościele pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Paczółtowicach. Maria, trzymająca na prawej ręce małego Jezuska, stoi na łące pełnej kwiatów i ziół, za plecami ma leśny gaj, a u stóp – sierp księżyca. Postać Matki Boskiej otaczają promienie słoneczne. Całości dopełniają dwa małe anioły w górnych narożach obrazu, trzymające banderole z tekstem antyfony maryjnej. Fundatorem dzieła był zapewne ówczesny dziedzic wsi Jan Paczółtowski herbu Topór.

W paczółtowickim wizerunku Marii dopatrywano się złożonych znaczeń. Miało to być m.in. nawiązanie do symboliki „ogrodu zamkniętego” (hortus conclusus), wizji apokaliptycznej z Objawienia św. Jana bądź bezpośrednio do patronki kościoła – Królowej Nieba i Ziemi.

Obraz jest jednym z nielicznych przykładów przechowania gotyckiego malowidła ołtarzowego w miejscu jego przeznaczenia. Nieprzerwana obecność wizerunku Marii w ołtarzu wynika prawdopodobnie z kultu, jakim cieszył się od dawna. Otaczająca go aura cudowności usankcjonowana została poprzez akt koronacji obrazu koronami biskupimi 27 maja 2001 r.

Słynną cudami Matkę Boską z Dzieciątkiem z Paczółtowic można oglądać w Krakowie w Europeum – Ośrodku Kultury Europejskiej – Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie do 18 października. Pokaz zainaugurował nowy cykl MNK pod nazwą Cudowna Moc Sztuki.

opr. Tomasz Cichocki