Czy znikną małe Sądy Rejonowe? Pomysł Ministerstwa Sprawiedliwości nie podoba ani sędziom, ani radnym

Ministerstwo Sprawiedliwości chce zlikwidować małe Sądy Rejonowe. Projekt rozporządzenia w tej sprawie wysłano kilka dni temu ich prezesom do konsultacji. Jeśli wejdzie w życie - przestaną istnieć między innymi sądy w Gorlicach, Limanowej, Muszynie i Zakopanem. Powstać mają tam wydziały zamiejscowe.

Sąd limanowski i zakopiański miałby stać się filią nowotarskiego, a gorlicki i muszyński - nowosądeckiego. Kryterium wyznaczania sądów do likwidacji ma być liczba etatów sędziowskich. Zniesione zostaną te, w których pracuje mniej, niż 14 sędziów. W Limanowej i Gorlicach pracuje po 11 sędziów, w Muszynie 5, w Zakopanem 12.

- Projekt ministerialny nie zawierał żadnego uzasadnienia. Na jakiej zasadzie by to funkcjonowało? Nie jestem w stanie powiedzieć. W Zakopanem powstać miałby wydział zamiejscowy karny, cywilny, rodzinny i nieletnich, a centrum dyspozycyjne znajdowałoby się w Nowym Targu, który byłby siedzibą Sądu Rejonowego - mówi Radiu Alex Prezes Sądu Rejonowego w Zakopanem Marek Marchalewicz. Zdaniem sędziego Marchalewicza likwidacja, czy jak to określa minister - "zniesienie" sądu w Zakopanem byłoby działaniem niezasadnym.

Prezesi sądów okręgowych i apelacyjnych, w których okręgu będą likwidowane najmniejsze sądy rejonowe, mają do 4 stycznia czas na zajęcie stanowiska w tej sprawie. - To wyjątkowa sytuacja, bo akty prawne dotyczące funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, które wcześniej otrzymywaliśmy miały uzasadnienie. Ten projekt rozporządzenia go nie ma. Trudno się do niego ustosunkować. Moje stanowisko jest negatywne. Przedstawiłem je prezesowi Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, a on przekazał opinię moją i moich kolegów wyżej - wyjaśnia prezes sądy zakopiańskiego.

Prezesi innych sądów mają podobne zdanie. Nie podoba im się pomysł ministra Gowina. - Wyraziłem swoje uwagi przełożonemu. Są zbieżne z opiniami kolegów- prezesów sądów, co do których planowane jest zniesienie - potwierdza Marek Rusin. Prezes Sądu Rejonowego w Nowym Targu uważa, że najlepsze sądy to te, które mają od 14 do 20 sędziów. - Są najsprawniejsze i mają najlepsze wyniki. Sądy w Zakopanem i Limanowej są sprawne. Z pewnością likwidacji powinny podlegać małe sądy, te z etatyzacją do 10 sędziów. Tam są prezesi, wiceprezesi, księgowość, obsługa finansowa - to generuje daleko idące koszty, a i sprawność postępowania nie jest najlepsza. Zdarza się, że nie ma kto orzekać, bo któryś sędzia jest wyłączony z orzekania, albo nieobecny. Dlatego w pierwszym rzędzie do likwidacji są te małe sądy - argumentuje prezes Rusin.

Co projekt ministerialny oznacza dla mieszkańców? Sprawy i postępowania toczyłyby się w miejscach dotychczasowych - czyli w Zakopanem, czy Limanowej. Ale żeby złożyć skargę lub porozmawiać z prezesem sądu trzeba będzie udać się do Nowego Targu. Nie wiadomo też, gdzie znajdowałaby się biura podawcze, kasy, czy Wydziały Ksiąg Wieczystych.

Sąd Rejonowy w Nowym Targu w kształcie proponowanym przez ministra sprawiedliwości obejmowałby bardzo duży teren. Na pytanie, czy nie chciałby być "panem na włościach o rozpiętości terytorialnej 100 km" sędzia Marek Rusin reaguje serdecznym śmiechem i mówi: - Dziękuję uprzejmie. Absolutnie. Zakopane i Limanowa to są bardzo sprawne sądy. W Zakopanem była kiedyś jednostka zamiejscowa, ale się wyodrębniła z uwagi na swoją specyfikę. Tam przyjeżdża wiele osób, to rodzi komplikacje. Zniesienie sądu jest dość ryzykownym posunięciem. My, sędziowie jesteśmy zgodni, że trzeba reformować wymiar sprawiedliwości, trzeba usprawnić szybkość postępowania. Ale w mojej ocenie to kwestia zmiany procedur, a nie samej organizacji sądów.

Na pytanie, czy znajduje w pomyśle ministra Jarosława Gowina jakieś pozytywne strony, sędzia Marek Marchlewski mówi: - Nie znając symulacji, jeśli były takowe, nie znając wyników badań, efektów ekonomicznych i społecznych, czy ogólnoludzkich nie jestem w stanie podjąć się obrony tego projektu.

Na propozycję zniesienia Sadu Rejonowego w Zakopanem zareagowała także zakopiańska Rada Miasta. Podczas sesji radni przyjęli stanowisko, w którym apelują do ministra sprawiedliwości o pozostawienie Sądu Rejonowego w Zakopanem w dotychczasowej strukturze organizacyjnej.

W piśmie czytamy m. in.: "Właściwość miejscowa zakopiańskiego sadu obejmuje oprócz miasta cały obszar Powiatu Tatrzańskiego, gminy: Biały Dunajec, Bukowinę Tatrzańską, Kościelisko i Poronin - łącznie 66 tysięcy mieszkańców. Zakopane tworzy naturalne centrum pracy i usług dla okolicznych gmin, a Powiat Tatrzański posiada bardzo dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że nasze miasto jest ważnym ośrodkiem turystycznym odwiedzanym przez kilka milionów turystów rocznie i posiada jeden z najwyższych w Polsce wskaźnik osób prowadzących indywidualną działalność gospodarczą. Intensywność życia społecznego i gospodarczego na obszarze funkcjonowania Sądu Rejonowego w Zakopanem jest zatem podstawowym argumentem za pozostawieniem sądu w dotychczasowej strukturze organizacyjnej."

I dalej: "W okresach szczytu turystycznego dojazd i powrót z Nowego Targu jest znacznie utrudniony, więc koszty społeczne zniesienia sądu w Zakopanem mogą być znaczne i należy brać je pod uwagę. Sąd jest dobrze dopasowany do istniejącej struktury władz samorządowych i innych instytucji państwowych oraz struktury społecznej naszego regionu."

Zdaniem radnych oszczędności jakie miałyby przynieść zmiany są pozorne, a proponowana przez resort reforma jest niezrozumiała. "Obawiamy się, że zostanie podjęta bez liczenia się z potrzebami lokalnej społeczności i bez konsultacji z samorządem. Zaniepokojenie Rady Miasta Zakopane jest podyktowane zwłaszcza brakiem jakiejkolwiek analizy wpływu proponowanego rozwiązania na stan praworządności w naszym mieście, stabilizację funkcji sądu, rzeczywiste oszczędności i sprawność postępowań". Dlatego "kierując się potrzebą tworzenia warunków wspomagających rozwój gospodarczy naszego miasta i regionu oraz powinnością zapewnienia mieszkańcom łatwego dostępu do sądownictwa powszechnego apelujemy o pozostawienie Sądu Rejonowego w Zakopanem w dotychczasowej strukturze organizacyjnej" - piszą radni.

Radio Alex, Sabina Palka