Nasz Heródek Lipnicki – Posiad Teatralny

Zapraszamy na spektakl, który powstał jako efekt pracy warsztatowej uczestników projektu „ORAWA, ORAWA, NA ORAWIE”. Tematem zamierzenia jest postać Karola Wójciaka „Heródka” z Lipnicy Wielkiej na Orawie – rzeźbiarza prymitywisty. Przedsięwzięcie trwało od czerwca do listopada 2017 roku i obejmowało m.in. zdobywanie informacji o twórcy, pracę nad tekstem, zadania aktorskie i próby do spektaklu. Uczestnikami byli dzieci, młodzież i dorośli – mieszkańcy Lipnicy Wielkiej, Lipnicy Małej, Kiczor i Chyżnego.

„W czasie pracy przyglądaliśmy się jakie struny Heródek w nas „porusza”. Chcieliśmy, by nasza opowieść o Nim złożyła się z tych strun. Głównymi tematami okazały się różne i najczęściej sprzeczne opinie o Karolu Wójciaku, próba zrozumienia jego sztuki i tego, dlaczego jego sztuka nie była rozumiana; umiłowanie natury, zwierząt, piękna kobiet, osobiste historie, życie „powsinogi” skazujące na samotność, ale dające wolność. Zajęła nas chęć określenia, gdzie przebiega granica między „głupkiem” a „filozofem” i dlaczego odcinamy się od naszego dziedzictwa jako czegoś wstydliwego. Wreszcie, to co nas zaskoczyło najbardziej: czym jest prawda (…). Prowadząc grupę próbowałam zachować autentyzm w różnych warstwach, z których składa się przedstawienie. Stąd np. na poziomie języka istnienie na równych zasadach gwary, gwary mieszanej z polszczyzną i polszczyzny, na poziomie wyrazu gry – odnoszenie do tutejszej silnej tradycji teatru amatorskiego, a na poziomie formy – do typowego dla społeczności górali posiadu. Natomiast Widz nie odnajdzie autentyzmu w kostiumach aktorów – jedynie nawiązują do orawskiego odziyenia. Także orawskie nuty i instrumenty nie zostały wykorzystane w tradycyjny sposób. Ten zabieg jest celowy. Plastyka przedstawienia jest surowa jak sztuka Wójciaka, czyli prawie jej nie ma. Jest wywiedziona z tego, co Lipniczan otacza na co dzień, przez co bywa niezauważane.” (Maja Kubacka)

W tekście wykorzystano: przekazy o Karolu Wójciaku zwanym „Heródkiem” zebrane przez Uczestników wspomnianego projektu „Orawa, Orawa, na Orawie” – przeważnie od mieszkańców Lipnicy Wielkiej i Lipnicy Małej. Ponadto: teksty będące wynikiem pracy własnej Uczestników projektu – dotyczące osobistych przemyśleń i doświadczeń związanych bezpośrednio lub pośrednio z Karolem Wójciakiem „Heródkiem”; materiały zebrane przez Maję Kubacką w czasie własnych badań terenowych w Lipnicy Wielkiej, Krakowie, Zakopanem w latach 2012-2017. Motyw z „Bajdy o niemrawcu” Jana Gwalberta Pawlikowskiego (podziękowania dla Juliana Klamerusa), opracowanie godki Janiny Karkoszki „Jako Heródek poseł do nieba” (podziękowanie dla Autorki za zgodę na wykorzystanie i opracowanie utworu). Scena „Jako Pon Jezus” powstała z inspiracji wierszem***Andrzeja Zaniewskiego z tomu „Przed”, © Andrzej Zaniewski Wyd. Komograf – podziękowanie dla Autora za zgodę na wykorzystanie i opracowanie utworu. Scena „Stutela i Polak” powstała w oparciu o tekst „Wschód słońca na Babiej Górze” [w:] „Opowieści ludu orawskiego” Andrzeja Jazowskiego (Lipnica Wielka 2010). Frazeologizm „Nie można być prorokiem we własnym kraju” według Mt 13, 57 Nowy Testament, Przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000, ks. Remigiusz Popowski, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa. Frazeologizm „Przyszedł do swoich, a swoi go nie przyjęli” według Ewangelii św. Jana J 1,11 Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Źródło nt. etiologii samookaleczeń – Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Ewelina Sawaściuk „Autoagresja” [w:] „Niebieska linia” Nr 2, 2003. Wypowiedź Doroty Lampart na podst. filmu „Dziwni artyści po obu stronach Babiej Góry”, reż. Mirosława Marcinkiewicz, Wytwórnia Filmów Oświatowych Łódź 1970. Ponadto wykorzystano: tradycyjną śpiewkę orawską „Lipnica, Lipnica” i zabawę dziecięcą „Bąk”. Wymieniony materiał wiążą dramaturgicznie treści autorskie, stworzone przeze Maję Kubacką wyłącznie na potrzeby tekstu „Nasz Heródek Lipnicki”.

Maja Kubacka – aktorka, absolwentka Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie Wydział Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2012 w dziedzinie „Teatr” za projekt „Nieudany krewniak”. Od lat bada postać prymitywisty rzeźbiarza Karola Wójciaka „Heródka” z Lipnicy Wielkiej na Orawie. Należy do Stowarzyszenia STOG i prowadzi działania na rzecz nobilitacji artysty.

Osoby: Aleksandra Wontorczyk, Bronisław Kowalczyk, Dominik Bodzioch, Dorota Wierzbiak-Kidoń, Emilia Kowalczyk, Eugeniusz Lichosyt, Ewa Magiera, Franciszek Kramarz, Iwona Stopiak-Wierzbiak, Jan Smoliński, Jan Świdroń, Jakub Jabłoński, Julia Wontorczyk ,Katarzyna Magiera, Karolina Kowalczyk, Kinga Magiera, Krystyna Wontorczyk, Ludwik Młynarczyk, Natalia Stopiak

Scenografia, kostiumy: Magdalena Kostrzewa-Smreczak, Marian Smreczak

Projekt dofinansowano z Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura-Interwencje 2017. Dotację na projekt pozyskało Stowarzyszenie Rozwoju Orawy z Jabłonki. Projekt przebiegał we współpracy SRO z Gminnym Centrum Kultury w Lipnicy Wielkiej.

29 kwietnia 2018 r., godz. 18.00
Scena SCKM, ul. Wietora 15
Bilety: 15 zł (ulgowy), 20 zł (normalny)
Rezerwacja: scena.tanca.sckm@gmail.com lub tel. 12 430 50 90
Czas trwania: 1 godz. 20 min
Oprac., reż.: Maja Kubacka

źródło: Staromiejskie Centrum Kultury Młodzieży