Niezłomni - historie wyklęte (zdjęcia)

Oficjalna propaganda nazywała ich bandytami i zdrajcami, a ich nazwiska miały ulec zapomnieniu. Od kilkunastu lat pamięć o walce „Wyklętych” na rzecz niepodległej Polski jest systematycznie przywracana. Żołnierzy nazwano „Niezłomnymi” dla upamiętnienia ich heroicznej walki o wolność i suwerenność ojczyzny. Właśnie ku pamięci „Niezłomnym żołnierzom” otwarto dziś w Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” wystawę.

Na początku lutego w wybranych miejscach w Krakowie pojawiły się sylwetki żołnierzy. Można je było zobaczyć m.in. przy dworcu autobusowym, w siedzibie Instytutu Historii UJ czy na ulicy Montelupich. W ten sposób Muzeum AK w Krakowie zasygnalizowało, że „Wyklęci” byli wśród nas. 16 lutego część metalowych postaci wróciła do Muzeum, gdzie cienie żołnierzy zyskają swoją tożsamość – tutaj będzie można zobaczyć twarze „Niezłomnych”, poznać ich nazwiska, pseudonimy i historię.

Data i tematyka ekspozycji „Niezłomni- historie wyklęte nie są przypadkowe. W tym roku przypada 70. rocznica utworzenia Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Zrzeszenie WiN było organizacją cywilno-wojskową o charakterze antykomunistycznym, która powstała 2 września 1945 roku. W tym czasie dla wielu polskich patriotów wojna trwała nadal, zmienił się jedynie okupant. WiN miał początkowo działać „bez wojny i dywersji”, za pomocą walki politycznej i działalności propagandowej. Mimo to od początku zrzeszeniu podporządkowane zostały liczne oddziały partyzanckie, głównie na Lubelszczyźnie, Rzeszowszczyźnie i Białostocczyźnie, ale także w innych częściach Polski. Żołnierze, wchodzący w skład oddziałów, toczyli zbrojną walkę z oddziałami Armii Czerwonej, NKWD, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Urzędu Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej i ludowego Wojska Polskiego, odnosząc przy tym wiele sukcesów. Na wystawie będzie można zobaczyć archiwalne zdjęcia i pamiątki po działaczach antykomunistycznego podziemia. W styczniu Muzeum AK ogłosiło zbiórkę pamiątek „Odkrywamy Niezłomnych”. Dzięki niej w gablotach znajdą się przedmioty nigdy wcześniej nie pokazywane publicznie – rodzinne pamiątki i osobiste dokumenty. W ten sposób na wystawę trafiła m.in. pluszowa małpka ofiarowana w więzieniu Hannie Wysockiej ps” Perełka”- łączniczce krakowskich struktur WiN.

„Niezłomni / historie wyklęte” to również wystawa multimedialna. Znajdą się na niej wywiady przeprowadzone ze świadkami historii i zrealizowane przez Krakowską Szkołę Filmową. Będzie również można posłuchać archiwalnych nagrań z procesów. W przestrzeni wystawy znajdą się też portrety wykonane przez Dariusza Paczkowskiego w technice graffiti. Jego pracę można zobaczyć w kanale YouTube Muzeum AK pod adresem: www.youtube.com/watch?v=C6DeiZkbf4M 1 marca obchodzone jest Narodowe Święto Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Tego dnia w 1951 roku w mokotowskim więzieniu w Warszawie wykonany został wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Adamie Lazarowiczu, Józefie Batorym, Franciszku Błażeju, Mieczysławie Kawalcu, Karolu Chmielu i Józefie Rzepce. Ich fotografie znajdują się w zbiorach Muzeum i zostaną pokazane na wystawie, podobnie jak fotografie oddziałów partyzanckich walczących z władzą komunistyczną, a także liczne pamiątki związane z „Wyklętymi”, takie jak pas majora Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, jednego z najbardziej zasłużonych i znanych „Żołnierzy Wyklętych”. Wystawa będzie czynna do 17 maja.

am/ zdj. z arch. Muzeum AK