Ukazała się książka na temat dawnego budownictwa chłopskiego Raby Wyżnej i Bielanki

W wielu wsiach Podhala ostatnie drewniane domy chylą się ku ziemi. Trzeba niewiele czasu, kilku lat, by te perły dawnego drewnianego budownictwa bezpowrotnie zniknęły z krajobrazu, ustępując miejsca betonowym bezstylowcom. Raba Wyżna i Bielanka szczęście, że przed śmiercią techniczną znalazł je i dokładnie opisał Tobiasz Orzeł.

Publikacja pt. "Chłopskie budownictwo zagrodowe Raby Wyżnej i Bielanki w drugiej połowie XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku", to znakomity przykład tego, jak ocalić przed zapomnieniem dawną kulturę wiejską. Właściwie każda miejscowość winna posiadać takie opracowanie - publikację tak precyzyjnie, wnikliwie i interesująco opisującą dawne budownictwo.

- Jestem członkiem zespołu redakcyjnego przygotowującego monografię Raby Wyżnej i stąd też się wzięło zainteresowanie tym rejonem. Początkowo planowaliśmy jedynie krótki artykuł o tradycyjnym budownictwie. Wkrótce okazało się jednak, że materiału jest na tyle dużo, iż zdecydowaliśmy, aby powstała osobna publikacja jemu poświęcona - mówi 26-letni Tobiasz Orzeł z Rabki-Zdroju, magister Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego, obecnie na III roku studiów doktoranckich na Wydziale Historycznym UJ na kierunku etnologia. - W 2013 roku prowadziłem tam też ćwiczenia terenowe dla studentów IEiAK UJ. Tematem tamtych badań była obrzędowość doroczna, rodzinna, strój oraz folklor słowny. Efekty tych badań będą wkrótce opublikowane w oddzielnych artykułach.

- Monografia ta powstała z pilnej potrzeby chronienia lokalnego dziedzictwa. Jej celem jest przekazanie wiedzy zarówno na temat samych budowli - ich brył, konstrukcji i zdobnictwa, jak również tradycyjnej sztuki ciesielskiej, gwarowej terminologii, zwyczajów związanych ze wznoszeniem domów oraz użytkowaniem przestrzeni mieszkalnej - podkreśla Tobiasz Orzeł we wstępie do książki.

Książka jest również cenna z tego powodu, że to praktycznie pierwsza tak obszerna publikacja wszechstronnie podejmująca temat budownictwa chłopskiego na terenie gminy Raba Wyżna.

"Publikacja Chłopskie budownictwo zagrodowe Raby Wyżnej i Bielanki w drugiej połowie XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku ma charakter obszernego, monograficznego opracowania (...) Autor omawia tu nie tylko poszczególne typy zagród i budynków, ale także technologie i rzemiosła związane z tradycyjnym, drewnianym budownictwem regionu. Zwraca uwagę bardzo starannie przygotowany warsztat badawczy" - pisała w recenzji książki nieżyjąca już dr Urszula Janicka-Krzywda, wybitna znawczyni kultury Karpat.

Książka o rabiańskim budownictwie dostępna jest już w okolicznych bibliotekach i muzeach. Tam można ją wypożyczyć.

Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach działania "Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju" dla małych projektów. Program rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013.

r/