Program zdrowotny dotyczący profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce

Priorytety i wyzwania w profilaktyce chorób zakaźnych u dzieci w Polsce oraz możliwe działania mające na celu zapobieganie zachorowaniom to tematy spotkania, które odbyło się w sali Konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Olkuszu.

Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Starosty Olkuskiego Pana Pawła Piasnego, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Pani Poseł Lidii Gądek Przewodniczącej Zespołu Parlamentarnego ds. POZ i Profilaktyki. Mówiąc o priorytetach eksperci zwrócili szczególną uwagę na konieczność ochrony dzieci przed bakteriami pneumokokowymi i meningokokowymi. Podczas spotkania omówione zostały perspektywy zdrowotne w kontekście realizowanego przez Województwo Małopolskie Programu zdrowotnego dotyczącego profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce, którego jeden z wariantów przewidziany jest do realizacji przez powiaty we współpracy z gminami. W ramach Programu powiaty współpracujące z gminami z terenu Małopolski mogą starać się o dofinansowanie szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom. Pierwszą jednostką samorządu terytorialnego, która dołączyła do wspólnej, wraz
z Województwem Małopolskim realizacji Programu, była w 2014 roku Gmina Miasta Tarnowa.

W roku bieżącym jest to już 6 jednostek: Miasto Nowy Sącz, Powiat Tarnowski, Miasto Tarnów, Powiat Brzeski, Miasto Kraków, Powiat Wielicki. Eksperci obecni na spotkaniu zachęcali, aby pozostałe powiaty również przystąpiły do wspólnej realizacji Programu ponieważ efekty będące wynikiem współdziałania są imponujące.

Eksperci obecni na spotkaniu byli jednomyślni: ochrona dzieci przed pneumokokami to bezwzględny priorytet - ze względu na ich częste nosicielstwo, dużą liczbę zachorowań wśród maluchów i ciągły, niepokojący wzrost oporności tych bakterii na antybiotyki.

- Pneumokoki to bardzo groźne bakterie wywołujące m.in. zakażenia dróg oddechowych w tym zapalenie płuc
z bakteriemią oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i sepsę. Takie postaci choroby pneumokokowej są niebezpieczne dla zdrowia i charakteryzują się poważnymi powikłaniami oraz wysoką śmiertelnością. Pneumokoki wykazują coraz większą oporność na działanie antybiotyków, co znacznie utrudnia leczenie chorób wywołanych przez te bakterie - mówi dr n. med. Ryszard Konior, Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Krakowie. - Szczepienia przeciw pneumokokom zmieniają środowisko tych bakterii przez spadek liczby szczepów opornych na antybiotyki, co stwarza możliwość skutecznego leczenia w przypadku wystąpienia choroby pneumokokowej. Po co ryzykować zdrowie, a nawet życie dziecka - narażając je na choroby wywołane przez te bakterie - skoro można zabezpieczyć je poprzez szczepienia, które zapewniają bardzo skuteczną ochronę, a ponadto umożliwiają całkowite wyeliminowanie najbardziej zjadliwych bakterii, ponadto zmniejszają zachorowalność oraz redukują liczbę powikłań i zgonów. To oczywiste, że wartość szczepień jest niepodważalna. Ich brak ma nie tylko wymiar zdrowotny, ale także ekonomiczny - skutki odczuwa całe społeczeństwo, ponosząc koszty hospitalizacji i rehabilitacji dzieci po przebytych infekcjach pneumokokowych- kontynuuje dr Konior.

Jesteśmy - jednym z ostatnich krajów w Europie, który nie szczepi bezpłatnie wszystkich dzieci przeciw pneumokokom i meningokokom. W sytuacji, gdy nie ma możliwości ich całkowitego finansowania z budżetu państwa, należy rozważyć możliwość pokrywania kosztów szczepienia z innych źródeł. Szczególnie, że efekty tych działań są imponujące.

- Pneumokoki to bardzo niebezpieczne bakterie, przed którymi bezpłatnie w naszym kraju chronione są tylko dzieci z grup wysokiego ryzyka: wcześniaki i dzieci przewlekle chore. Wiemy, że szczepienia ograniczają ryzyko zachorowań, dlatego dążymy, aby w miarę możliwości jak najwięcej dzieci zostało zabezpieczonych. Od 2017 roku zmienia się źródło finansowania szczepień. To NFZ, a nie Ministerstwo Zdrowia będzie finansować ich zakup. Ma to umożliwić sukcesywne poszerzanie dostępu do bezpłatnej profilaktyki szczepionkowej. Jako lekarz praktyk, rozumiejący konieczność zmian w kalendarzu szczepień wnioskowałam za tą zmianą. Musimy jednak pamiętać, że po wejściu zmian w życie ochronę otrzymają dzieci nowonarodzone, a przecież musimy myśleć też o tych starszych, których zmiany nie obejmą, a dla których ochrona przed bakteriami jest także bardzo ważna – mówi Lidia Gądek, Lekarz Rodziny; Poseł RP, Członek Zespołu Parlamentarnego ds. Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Profilaktyki.

Doceniając wagę problemu, i idąc za rekomendacjami polskich i światowych ekspertów – władze Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego zdecydowały się wesprzeć lokalne powiaty oraz gminy i przekazać dofinansowanie na pneumokokową profilaktykę szczepionkową. To ogromna szansa dla samorządów na pozyskanie dodatkowych środków na profilaktykę i objęcie ochroną przed najmłodszych dzieci.

- Program zdrowotny dotyczący profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Pytają o niego zarówno rodzice jak i przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego.
W pierwszym roku realizacji do współpracy przystąpiła jedna jednostka samorządu terytorialnego, dzisiaj jest ich już sześć. Zachęcamy pozostałe! Warto, aby wszystkie powiaty postarały się o dotację na działania profilaktyczne, tym bardziej, że jest wiele gmin, które chciałyby przystąpić do programu. Pamiętajmy, że to powiaty mogą zgłaszać się do uczestnictwa. Jeśli jednak powiat nie posiada środków finansowych, a gminy np. zabezpieczyły budżet na profilaktykę, to mogą wspólnie starać się o dofinansowanie! Program planujemy realizować do 2020 roku, każdy ma więc szansę – mówi Anita Woźniak z Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. - Dzięki takim inicjatywom wspólnie przyczyniamy się do poprawy sytuacji zdrowotnej w całym regionie. Im więcej jednostek samorządowych włączy się w tą inicjatywę tym lepszy efekt zdrowotny uzyskamy – kontynuuje Woźniak.

Jak pokazują doświadczenia kieleckie, korzyści z wprowadzania programów profilaktycznych są ogromne.
W Kielcach, gdzie od 2006 r. Urząd Miasta realizuje program bezpłatnych szczepień przeciwko pneumokokom dla dzieci do 2 r.ż. - najpierw szczepionką 7-walentną, a potem jej szerszym odpowiednikiem 13-walentną - zaobserwowano w tej grupie spadek liczby hospitalizacji z powodu zapaleń płuc o 65%. Dowodzi to skuteczności stosowanej szczepionki w redukcji pneumokokowego zapalenia płuc u dzieci, które jest obecnie najczęstszą przyczyną ich hospitalizacji. Kielecka akcja szczepień dzieci ujawniła także przewidywane zjawisko odporności środowiskowej. Na zaszczepieniu dzieci skorzystali także pośrednio dorośli, zwłaszcza osoby starsze (u których z wiekiem radykalnie spada odporność organizmu). Po 4 latach prawie o połowę zmniejszyła się zapadalność na zapalenie płuc w grupie wiekowej do 29 lat. Wśród osób powyżej 65 r.ż. liczba zachorowań na zapalenie płuc spadła o 50%: z ok. 2 tys. na 100 tys. w roku 2005, do ok. 1 tys. na 100 tys. w 2009 r.

- Nie można liczyć na szczęście, że akurat mojego dziecka to nie spotka. Nigdy nie wiemy, kiedy bakteria zaatakuje. Po każdej infekcji wirusowej odporność dziecka spada, co ułatwia m.in. pneumokokom atak i wniknięcie do układu krwionośnego. W efekcie może dojść do ciężkich chorób. Wyrażam nadzieję, że decyzja o zapewnieniu ochrony jak najszerszej grupie dzieci z całego województwa Małopolskiego zostanie ostatecznie podjęta dla ich zdrowia - mówi Sabina Szafraniec, prezes Stowarzyszenia „Parasol dla Życia”, powołanego w celu Pomocy Rodzinom Dzieci Cierpiących Na Skutek Inwazyjnych Chorób Bakteryjnych, i mama Kuby, który w wieku 9 miesięcy zachorował na Inwazyjną Chorobę Pneumokokową i w wyniku której nie słyszy na jedno ucho.

- Zachęcamy lokalne samorządy do wdrażania dobrych programów zdrowotnych, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki szczepionkowej. Są efektywne, odpowiadają ważnej potrzebie zdrowotnej, są stosunkowo łatwe do przeprowadzenia i ewaluacji. Pokazują to również opinie Prezesa AOTM: zdecydowana większość programów szczepionkowych jest pozytywnie zaopiniowanych. Są to działania o udowodnionej skuteczności. Dają zarówno korzyści zdrowotne jak i ekonomiczne. Takie spotkania jak to dzisiejsze służą pokazaniu dobrych praktyk i wywołaniu dyskusji nad poprawą stanu zdrowia lokalnej społeczności – mówi Tomasz Jan Prycel, Market Access Audit.


Dodatkowe informacje:

Program zdrowotny dotyczący profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce otrzymał pozytywną opinię Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w 2014 roku. O przyznanie dotacji na realizację zadania mogą się ubiegać podmioty posiadające status powiatu lub miasta na prawach powiatu w rozumieniu ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Województwo Małopolskie udziela wsparcia finansowego (współfinansowanie szczepień) i merytorycznego (licencja niewyłączna nieodpłatna, kampania informacyjno-edukacyjna).
Dodatkowych informacji dotyczących zasad przystąpienia do programu udziela:
Zespół ds. polityki zdrowotnej i społecznej, tel. 012 63 03 207 ul. Radziwiłłowska 1, Kraków, pok. 2 i 9.

źródło: materiał prasowy