Steny i Błyskawice w Muzeum AK

Legendarne brytyjskie pistolety maszynowe Sten można już oglądać na wystawie stałej krakowskiego Muzeum Armii Krajowej. Do gabloty trafiła również replika Błyskawicy – pistoletu zaprojektowanego przez Polaków i produkowanego w niewielkich ilościach w warunkach konspiracyjnych.

Steny były wytwarzane w Wielkiej Brytanii od 1941 roku. Miały prostą i niezawodną konstrukcję, dzięki czemu szybko stały się podstawowym wyposażeniem alianckiego wojska. Brytyjczycy dostarczali je sojusznikom, dlatego używali ich również żołnierze Armii Krajowej. Ocenia się, że drogą powietrzną trafiło na teren Polski około 11 tysięcy sztuk tej broni, głównie w najpopularniejszej odmianie Mk II. Właśnie takie pistolety znalazły się na ekspozycji. Warto dodać, że w Krakowie przy ul. Mogilskiej 97 znajdowała się konspiracyjna wytwórnia Stenów. Budowa karabinu sprzyjała tego typu praktykom – można było go rozebrać na niewielkie podzespoły. Na bazie Stena oraz niemieckiego pistoletu MP 40, który również znajduje się na ekspozycji Muzeum AK, polscy konstruktorzy opracowali w 1942 roku Błyskawicę – pistolet maszynowy złożony z części łatwych do pozyskania w warunkach konspiracyjnych. Broń zaprojektowana przez inż. Wacława Zawrotnego i Seweryna Wielaniera zawdzięcza swą nazwę trzem zygzakom umieszczonym na kolbie. W czasie II wojny światowej w konspiracyjnych wytwórniach broni udało się wyprodukować kilkaset Błyskawic. Do naszych czasów przetrwały pojedyncze egzemplarze. Steny, MP 40 i Byłyskawice łączyła prostota wykonania oraz rodzaj stosowanych naboi. Do wszystkich pasowały dziewięciomilimetrowe Parabellum.

W Muzeum AK można porównać wygląd oryginalnego Stena z repliką Błyskawicy, ponieważ obie konstrukcje znalazły się w jednej gablocie. Muzeum zakupiło również replikę Błyskawicy bez cech użytkowych. Będzie ona wykorzystywana w celach edukacyjnych, m.in. podczas warsztatów, a także w ramach ścieżki zwiedzania dla osób z dysfunkcją wzroku. W grudniu krakowskie Muzeum wdrożyło projekt „Wsłuchaj się w historię AK” obejmujący przygotowanie audiodeskrypcji oraz replik eksponatów do dotykania. Zakup dwóch Stenów został sfinansowany przez Grupę Hoteli WAM. Znajdują się one w przestrzeni poświęconej sabotażowi i dywersji oraz operacji „Burza”. Oryginalne eksponaty z brytyjskimi numerami seryjnymi pochodzą z magazynów wojskowych.

am/