Historia teatru w Krynicy - wykład i wernisaż

Biblioteka Publiczna w Krynicy- Zdroju zaprasza w tym tygodniu na dwa wydarzenia związane z historią teatru w Krynicy. W środę, 26 października o godz. 16.00 w czytelni biblioteki odbędzie się wykład pt. „Życie teatralne w Krynicy od drugiej połowy XIX w. do czasów współczesnych”, a dzień później (czwartek, 27 października) również o godz. 16.00, w Galerii Sztuki „Siedlisko” wernisaż wystawy „Tradycje teatralne w Krynicy”.

Na wystawie będzie można obejrzeć zdjęcia grup teatralnych, przedstawień, fotosy, plakaty i inne materiały, które pokazują życie teatralne Krynicy na przestrzeni ponad 150 lat. Ekspozycja została przygotowana przez zespół Biblioteki Publicznej w oparciu o zbiory biblioteki (m. in. z kolekcji przekazanej przez rodzinę Franciszka Jodłowskiego), artykuły zamieszczone w „Krynickich Zdrojach”, materiały pochodzące od osób prywatnych (Ryszarda Czepki, Jolanty Kosińskiej, Leszka Walczyka, Stanisławy Zorek i innych) oraz cyfrowe zbiory Biblioteki Narodowej (www.polona.pl).
Wystawa potrwa do 20 listopada br.

„Tradycje teatralne w Krynicy”

Tradycje teatralne w Krynicy sięgają połowy XIX w. Przebywającym w uzdrowisku gościom kąpielowym, oprócz leczenia i spotkań towarzyskich, potrzebna była rozrywka. Obok koncertów orkiestry zdrojowej, balów, rautów, dużą popularnością cieszyły się występy grup teatralnych, przyjeżdżających do Krynicy z różnych miast całej Polski. Już w 1866 r. „na deskach” krynickich występowali artyści z Teatru Krakowskiego w tym Helena Modrzejewska, Wincenty Rapacki, Antonina Hoffmanowa, Józef Benda. Pierwsze występy odbywały się w sali restauracyjnej domu „Pod Barankiem” lub „Pod Łabędziem”, a od 1870 r. w prowizorycznym budynku nazywanym „Szopą”. Wzrastająca liczba gości przybywających na kurację oraz powstała już tradycja występów teatru w Krynicy, zmusiły Komisję Zdrojową do podjęcia odpowiednich kroków i w 1883 r. wybudowała ona budynek teatralny na 420 miejsc według projektu Tadeusza Stryjeńskiego. Budynek ten służył aż do 1943 r., gdy to podczas wyświetlania filmu – w okresie wojny budynek pełnił już funkcję kino-teatru – doszło do pożaru, w wyniku, którego spłonął on doszczętnie.

Przez wszystkie lata funkcjonowania teatru przewinęło się przez jego deski wiele grup teatralnych, a na poszczególne sezony kontraktowano nie tylko artystów z Teatru Krakowskiego, ale występowały również teatry ze Lwowa, Stanisławowa, a nawet z Poznania. Repertuar prezentowany w krynickim Teatrze (nazywanym Teatrem Miejskim lub Teatrem Modrzewiowym) był imponujący, ukazywały się tu sztuki polskich i obcych autorów. Zdarzały się takie przypadki, że gdy na scenie prezentowano sztukę Aleksandra Fredry, wśród publiczności zasiadał sam jej autor. Prezentowano sztuki dramatyczne, ale także komedie, farsy, jedno lub wieloaktowe. W niektórych sezonach zdarzało się, że w trakcie „kąpielowego” sezonu teatralnego (zwykle dwa wakacyjne miesiące) wystawiano 40 tytułów sztuk.

Wspaniałą historię ma także amatorski ruch teatralny. Już w 1902 r. Stanisława Nitribitt zakłada pierwszy zespół amatorski, który po zakończeniu I wojny światowej reaktywuje jej syn Roman Nitribitt. Teatr ten z wielkim powodzeniem wystawia sztuki dla miejscowej publiczności. Wspaniale rozwijał się także Teatr Zdrojowy, który działał w latach 1951-1961 jako sekcja dramatyczna Związków Zawodowych Pracowników Służby Zdrowia przy Przedsiębiorstwie Uzdrowiskowym. Występowali w nim mieszkańcy. Zespół przygotował prawie dwadzieścia premier, spektakle były wystawiane nawet po kilka razy w tygodniu. Amatorów wspierali swoją fachową wiedzą i warsztatem aktorzy zawodowi, wśród nich sam mistrz - Ludwik Solski. Wszystkie sztuki obejrzało prawie trzysta tysięcy widzów. Niezapomniane przedstawienia („Warneńczyk”, „Balladyna”) wystawiali także na początku lat sześćdziesiątych uczniowie krynickiego Liceum Ogólnokształcącego, pod kierunkiem nauczycielek Zofii Stamperowej i Ireny Wroniczowej. Potem wielokrotnie próbowano powrócić do teatralnych tradycji Krynicy (wystawiając amatorskie spektakle m. in w kinie „Jaworzyna” lub innych zaadaptowanych pomieszczeniach), ale do tej pory nie udało się stworzyć regularnie występującego zespołu, ani budynku czy miejsca na teatr „z prawdziwego zdarzenia”.

Aktorzy profesjonalni występowali zazwyczaj w sali koncertowej Pijalni Głównej lub sali balowej Starego Domu Zdrojowego, na orgaznizowanych dla kuracjuszy występach lub w ramach programu niektórych Festiwali im. J. Kiepury. Natomiast przez amatorów przygotowywane były jasełka, misteria czy występy okolicznościowe dzieci lub młodzieży. W ostatnich latach formą kontaktu z teatrem stały się czytania dramatów w bibliotece, w wykonaniu profesjonalnych aktorów. W bieżącym roku odbył się także spektakl „Warszawianka” w wykonaniu profesjonalnego Teatru Odwróconego z Krakowa, a także amatorek z Krynicy-Zdroju, które wystąpiły w chórze.