Rozdano nagrody dla aniołów-stróżów drewnianych zabytków

Społeczny Komitet Ratowania Kościółka w Tłuczani został laureatem tegorocznej Nagrody Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego, która jest przyznawana za wybitne osiągnięcia w dziedzinie ochrony i opieki nad zabytkami architektury drewnianej naszego regionu. To pierwszy w historii laureat zbiorowy.

Wyróżnienia z kolei otrzymali: Wojciech Śliwiński z Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu; Magdalena Miller i Kasper Świerzowski – właściciele zabytkowego dworu w Kwiatonowicach oraz ksiądz Piotr Kaczmar – proboszcz parafii w Bielance, w Łosiu, w Nowicy i w Przysłopiu. Nagrodzeni odebrali statuetki z rąk Leszka Zegzdy, członka Zarządu Województwa Małopolskiego odpowiedzialnego m.in. za sprawy kultury.

- Szlak architektury drewnianej, którego tropem można zwiedzać Małopolskę, to nasz prawdziwy skarb. A heroiczne wysiłki osób, które chronią te kruche zabytki przed negatywnym wpływem czasu i czynników atmosferycznych, zasługują na docenienie i odpowiednią promocję. Dlatego właśnie już od 15 lat Samorząd Województwa Małopolskiego przyznaje nagrodę im. Mariana Korneckiego, która jest wyrazem naszego podziękowania i szacunku dla wszystkich tych, których można nazwać aniołami-stróżami drewnianych zabytków – podkreśla Leszek Zegzda, członek zarządu odpowiedzialny m.in. za sprawy kultury.

W tym roku kapituła nagrody im. M. Korneckiego przyznała nagrodę Społecznemu Komitetowi Ratowania Kościółka w Tłuczani (pow. wadowicki) – to pierwszy historii laureat zbiorowy. Komitet jest nieformalną grupą mieszkańców Tłuczani, którzy od 2009 r. działają dla dobra tego bezcennego zabytku. Dzięki ich staraniom w latach 2013-15 udało się przeprowadzić kompleksowe prace remontowe w kościółku, m.in. osadzić obiekt na nowym fundamencie, przeprowadzić konserwację konstrukcji więźby dachowej, oszalować pionowymi deskami ściany, pokryć dach gontem, odnowić ganek czy założyć odgromienie. Kościelna wieżyczka została wreszcie zwieńczona kutym krzyżem, a ściany zyskały wzmocnienie z lokalnego piaskowca łupanego. Komitet jest także bardzo aktywny w pozyskiwaniu środków zewnętrznych na remont świątyni - organizuje kwesty z okazji świąt i lokalnych wydarzeń kulturalnych, wnioskuje o wsparcie do licznych instytucji i władz różnego szczebla. Staraniem grupy nagrodzonych mieszkańców powstała także strona internetowa kościółka, a także monografia tego zabytku.

Kościółek pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Tłuczani na Nowsiu został zbudowany w 1664 roku. Jako jedyny w Polsce drewniany kościół posiada nietypową loggię nad kruchtą dostępną, która służy obecnie do odprawiania nabożeństw dla dużych grup pielgrzymów.

Kapituła Nagrody Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego zdecydowała również o przyznaniu trzech wyróżnień.

Pierwsze z nich trafiło do Wojciecha Śliwińskiego, pracownika Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, który jest autorem pionierskich badań nad drewnianą architekturą ludową – szałasami pasterskimi w Gorcach. Jest również inicjatorem i współtwórcą rozbudowy ekspozycji skansenowskiej Sądeckiego Parku Etnograficznego, w tym powstania Miasteczka Galicyjskiego oraz muzealnego sektora kolonistów józefińskich (niemieckich), a także „przestrzeni ekumenicznej” w Sądeckim Parku Etnograficznym. Wojciech Śliwiński ma na swoim koncie sporo publikacji, a także pokaźny dorobek w zakresie muzealnej dokumentalistyki architektoniczno-konserwatorskiej.

Drugim wyróżnionym jest ksiądz Piotr Kaczmar, proboszcz parafii greckokatolickich pw. Opieki Bogurodzicy w Bielance, pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Łosiu, pw. Św. Paraskewy w Nowicy, pw. Św. Archanioła Michała w Przysłopiu i opiekun tamtejszych zabytkowych cerkwi. Dzięki jego inicjatywie przeprowadzono w nich sporo prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych. Przykładowo, w cerkwi w Łosiu wymieniono dach z blachy ocynkowanej na blachę miedzianą i rozpoczęto renowację XIX-wiecznego ikonostasu. Z kolei prace w świątyni pw. św. Paraskewy w Nowicy objęły: odnowienie ikonostasu, konserwację ikon, postawienie drewnianego ogrodzenia wokół cerkwi i przylegającego cmentarza. Natomiast w cerkwi w Bielance ksiądz Kaczmar rozpoczął prace konserwatorskie przy ikonostasie.

Ks. Piotr Kaczmar opiekuje się także cerkwią w Pętnej. Mimo, że świątynia jest murowana, to jej wyposażenie jest w głównej mierze drewniane. Staraniom księdza Kaczmara udało się już zdobyć środki na remont ikonostasu, jak i konserwację ikony „Ostatnia Wieczerza”. Wszystkie obiekty, którymi opiekuje się ks. Piotr Kaczmar są wpisane na Otwarty Szlak Architektury Drewnianej. W lecie odbywają się tu koncerty muzyki cerkiewnej, podczas których śpiewają chóry z Polski, Słowacji i Ukrainy.

Trzecie wyróżnienie otrzymali: Magdalena Miller i Kasper Świerzowski – właściciele zabytkowego dworu w Kwiatonowicach, który dzięki przeprowadzonym pracom remontowym nie tylko odzyskał dawną świetność, ale też stał się ważnym ośrodkiem kulturalnym ziemi gorlickiej. Właściciele prowadzą bardzo bogatą działalność kulturalną oraz popularyzatorską dotyczącą historii tego miejsca m.in. przywracają pamięć o Linie Bögli – związanej z kwiatonowickim dworem i rodziną Sczanieckich szwajcarskiej nauczycielki, emancypantki, podróżniczki i pisarki przełomu XIX i XX wieku. Dzięki ich staraniom dwór Kwiatonowicach został włączony do Literackiego Szlaku Małopolski (Szlaku Kobiet) oraz ujęty w przewodniku literackim po Krakowie i województwie małopolskim. To nie wszystko – we współpracy z Małopolskim Instytutem Kultury w Krakowie udało się im wznowić książkę Liny Bögli pt. „Avanti. Listy z podróży naokoło świata”. Magdalena Miller i Kasper Świerzowski organizują również spotkania literackie, prezentują zbiory bibliofilskie i pamiątki niepodległościowe, a także realizują projekty edukacyjne. Warto również podkreślić, że dwór w Kwiatonowicach wraz z ogrodem brał udział w XVIII Małopolskich Dniach Dziedzictwa Kulturowego 2017 r. jest także corocznym obiektem udostępnianym w ramach Festiwalu Święto Ogrodów.

***
Patronem nagrody jest dr Marian Kornecki, który zmarł 31 grudnia 2001 r., pozostając w pamięci jako historyk sztuki i uczony bez reszty oddany ratowaniu ojczystego dziedzictwa kulturowego, wybitny znawca architektury drewnianej, niestrudzony inwentaryzator tych zabytków.

Laureatów Nagrody Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego każdorazowo wyłania Zarząd Województwa Małopolskiego kierując się rekomendacjami kapituły. W tegorocznej edycji zostało złożonych 26 wniosków.

opr.s/