Muzycznej integracji regionów, narodów i folkloru ciąg dalszy (zdjęcia)

Na terenie Pienin i pogranicza polsko-słowackiego, trwają działania podejmowane w ramach projektu "Muzyka bez granic", organizowanego przez Fundację Dobra Wola.

Projekt jest dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ma na celu udokumentowanie spuścizny muzycznej górali pienińskich, dawnych Rusinów Szlachtowskich rozproszonych dziś po Polsce (lub nieżyjących a obecnych w pamięci dzieci i wnuków) oraz górali i Rusinów ze Słowacji.

Projekt ruszył wczesną wiosną tego roku. Pierwszym jego etapem były badania terenowe (nagrania, wywiady, zdjęcia, zbieranie materiałów do badań) prowadzone przez koordynatorkę "Muzyki bez granic" dr Justynę Cząstkę-Kłapytę, Alinę Doboszewską reprezentującą Fundację Dobra Wola, reżysera filmów dokumentalnych Krzysztofa Krzyżanowskiego oraz Piotra Kłapytę - geografa, przewodnika górskiego, męża Justyny. Udało się spotkać z ciekawymi ludźmi po obu stronach granicy: najstarszymi mieszkańcami Wielkiego Lipnika, Kamienki (w tym obdarzoną przepięknym głosem 87-letnią Olgą Zimową), Litmanowej (gdzie pieśni polanowe zwane są majdanowymi), wspaniałymi reprezentantami folkloru Pienin - Janiną Gawlik i Andrzejem Dziedziną-Wiwrem ze Szczawnicy, Janem Kubikiem i Marianem Jaroszem z Krościenka nad Dunajcem, 93-letnim Rusinem Bazylim Hnadkowyczem pochodzącym z Jaworek a mieszkającym obecnie w Oświęcimiu, który dr Kłapycie dostarczył interesującego materiału muzycznego do badań porównawczych. Inspirujące wywiady przeprowadzono z rodziną Stopków z Czarnej Wody, paniami Anną Węglarz i Heleną Łazarczyk, córkami państwa Karpiaków, rdzennych mieszkańców Białej Wody oraz z członkami kapeli Jaworcanie, składającej się z młodych osób reprezentujących różne obszary góralszczyzny, a wykonujących wspólnie muzykę całego łuku Karpat.

Na początku maja miejscem integracji muzycznej i poszukiwania wspólnego repertuaru stała się stara chyża w Czarnej Wodzie. Górale pienińscy i Agnieszka Stopka (potomkini Rusinów z Czarnej Wody) słuchając nagrań ze Słowacji i śpiewów Bazylego Hnadkowycza, mieli za zadanie je rozpoznać. Kilka nut udało się zidentyfikować i znaleźć ich odpowiedniki po obu stronach granicy.

W drugiej połowie czerwca nastąpiła kolejna z odsłon projektu. Tak minione wydarzenia relacjonuje sama pomysłodawczyni Justyna Cząstka-Kłapyta: - 24 czerwca razem ze wspomnianymi wcześniej góralami z polskiej strony oraz Agnieszką Stopką z Jaworek pojechaliśmy do pobratymców naszego projektu – górali ze Słowacji. Odwiedziliśmy słowackie wioski: Wielki Lipnik, Kamionkę i Litmanową, w których na żywo konfrontowane były wspólne wątki muzyczne. A to wszystko w niezwykle miłej (...) atmosferze, którą stworzyli nasi partnerzy po stronie słowackiej. Nie brakło poczęstunku, napitków – palonki, która rozgrzewała głosy śpiewających. Muzyka podniosła wszystkich na duchu, wzmocniła więzi ponad granicami. Zaskoczył nas mile Andrzej Dziedzina-Wiwer, który podczas każdej wizyty w kolejnych miejscowościach, pomimo aktywnego uczestnictwa w śpiewie, na bieżąco tworzył wiersze odzwierciedlające poetycki obraz tych spotkań. W Litmanowej po raz pierwszy od wielu lat specjalnie na tą okazję zebrała się grupa znakomicie śpiewających mężczyzn, których silne głosy, zgrane harmonijnie i czysto w wielogłosie, odbijało echo po polanie (majdanie) gdzie spotkanie się odbywało. Serdecznie dziękujemy naszym partnerom – góralom i Rusinom z obu stron granicy – za udział w tej dobrej sprawie i życzliwe przyjęcie. Teraz tylko czekać aż zaprezentują na scenie owoce tego niezwykłego spotkania 30 lipca w Jaworkach!

W Jaworkach właśnie 30 lipca Miejski Ośrodek Kultury, partner "Muzyki bez granic", organizuje obchody 70-lecia Akcji Wisła. Z tej okazji w plenerze odbędzie się msza sprawowana przez biskupów zarówno rzymsko- jak i grecko-katolickiego. Również tego dnia na scenie wystąpią zespoły góralskie i rusińskie, w tym bliskie stylem muzycznym, strojem i mową dawnym Rusinom Szlachtowskim - zespoły ze Słowacji.
Współorganizatorzy projektu czyli: Miejski Ośrodek Kultury w Szczawnicy, Szałas „Groń”, Pensjonat „Trzy Korony”, Karpacka Rada Naukowa i Ľubovnianske Osvetové Stredisko, którego dyrektorem jest Martin Karas, koordynator projektu po stronie słowackiej, serdecznie zapraszają wszystkich, w tym dawnych jak i obecnych mieszkańców Jaworek, do wzięcia udziału w zapowiadanym wydarzeniu.

W dalszej perspektywie lata i roku 2017 projekt "Muzyka bez granic" będzie miał jeszcze kilka odsłon: m.in. kolejną muzyczną imprezę integracyjną w Szczawnicy na Palenicy oraz wywiady z ludźmi, z którymi do tej pory nie było czasu się spotkać. Cenne z pewnością okażą się spotkania, które nastąpią 30 lipca. Efektem finalnym działań będzie film dokumentalny oraz płyta studyjna z nagraniami najciekawszego i najbardziej archaicznego repertuaru łączącego pogranicze polsko-słowackie i różne miejscowości regionu Pienin.

Agnieszka Stopka

Więcej informacji o projekcie będzie można znaleźć na facebooku „Muzyka bez granic” oraz na innych stronach internetowych partnerów medialnych projektu.
Koordynator projektu: dr Justyna Cząstka-Kłapyta, hucul.klapytki@gmail.com, 608 618 517
Fundacja Dobra Wola: Alina Doboszewska, dobrawola.fundacja@gmail.com
Promocja medialna: Agnieszka Stopka, muzykabezgranic.promocja@gmail.com

źródło: mat. nadesłany