Marszałek podkreśla efekty w walce o czyste powietrze

Minął rok od zatrudnienia ekodoradców w małopolskich gminach, które włączyły się w nowatorski projekt LIFE. Czas na pierwsze podsumowania. 155 tys. udzielonych porad, 1300 spotkań dla mieszkańców czy pomoc w przygotowaniu wniosków na wymianę pieca na łączną pulę ponad 150 mln zł – to tylko kilka pierwszych efektów ich pracy. W całej Małopolsce pracuje w sumie 60 ekodoradców.

Innowacyjny projekt LIFE, w który Województwo Małopolskie zaangażowało w sumie 61 partnerów – 55 małopolskich gmin, Województwo Śląskie, a także: Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A., Instytut VITO NV z Belgii, Słowacki Instytut Hydrometeorologii w Bratysławie i Ministerstwo Środowiska Republiki Czeskiej – ma ograniczyć niską emisję i poprawić stan powietrza w regionie. Narzędziem do osiągnięcia tego celu jest nie tylko sieć ekodoradców czy unijne środki przeznaczone na dotacje na wymianę pieców (w sumie 295 mln zł w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Małopolskiego, co pozwoli na likwidację ponad 26,5 tys. kopciuchów), ale też zaktualizowany Program Ochrony Powietrza Województwa Małopolskiego. Według wytycznych w nim zawartych, Małopolska powinna do 2023 roku osiągnąć dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń w powietrzu: pyłu PM10, PM2,5, benzo(a)pirenu, dwutlenku azotu i ozonu.

- Projekt LIFE pozwala nam w jeszcze większym stopniu zmobilizować działania antysmogowe w naszym regionie – zaktualizowaliśmy program ochrony powietrza, przygotowaliśmy przepisy uchwał antysmogowych, które zainspirowały też inne województwa do podobnych działań. Co ważne, już zanotowaliśmy pierwsze efekty – tylko w 2016 roku w Małopolsce zlikwidowano ok. 7,3 tys. przestarzałych kotłów, co m.in. innymi pozwoliło na zmniejszenie emisji PM 10 o 270 ton - podkreśla marszałek Jacek Krupa, dodając, że poprawie powietrza służą też inne projekty Małopolski – Od lat wspieramy inicjatywy, które pomagają chronić środowisko i budują wśród mieszkańców jeszcze lepszą świadomość ekologiczną – rozwijamy transport publiczny, kupujemy nowoczesne pociągi, a także realizujemy największy w naszej historii projekt budowy rowerowych autostrad. To tylko kilka przykładów, które w przyszłości przyniosą wymierne efekty – czyli zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery – dodaje.



Co udało się jeszcze zrobić do tej pory? Jak wynika z podsumowań zrobionych w ramach aktualizacji Programu Ochrony Powietrza, w 2016 roku wykonano termomodernizację ponad 480 budynków w Małopolsce – dzięki niemu te obiekty są nie tylko tańsze w utrzymaniu, ale też bardziej przyjazne dla środowiska. W regionie udało się również wybudować kolejne kilometry dróg rowerowych – w 2016 roku gminy wybudowały 77 km ścieżek rowerowych, co uzupełnia ambitny projekt Województwa Małopolskiego VeloMałopolska, w ramach którego na koniec 2017 do dyspozycji rowerzystów zostanie oddane łącznie 310 km tras. To nie wszystko – udało się także sfinansować zakup 120 ekologicznych autobusów dla komunikacji miejskiej (w większości dla Krakowa). Powiększa się także grono mieszkańców, którzy korzystają z ekologicznych sposobów ogrzewania – tylko w 2016 roku zanotowano 6,8 tys. nowych odbiorców gazu i 270 nowych przyłączy do sieci ciepłowniczej.

Gminy mocno włączyły się też w kontrole spalania odpadów. W 2016 roku udało się przeprowadzić ich 6,6 tys., z czego w 1,1 tys. przypadków wykryto przypadki naruszenia przepisów.

Od ponad roku mieszkańcy 55 gmin w Małopolsce mogą liczyć na profesjonalne w wsparcie 60 ekodoradców. Eksperci zatrudnieni w ramach innowacyjnego projektu Województwa Małopolskiego – LIFE pomagają, nie tylko w wypełnianiu wniosków o dotację na wymianę przestarzałych pieców, ale też przeprowadzają fachowe badania kamerą termowizyjną. Dzięki nim można sprawdzić m.in. którędy z danego budynku „ucieka” najwięcej ciepła albo czy dom potrzebuje gruntownej termomodernizacji.

- Rok pracy ekodoradców pokazał nam jak bardzo byli potrzebni naszym mieszkańcom – w tym czasie udzieli ponad 155 tysięcy porad, w czasie których nie tylko wyjaśniali zasady udzielania dotacji na wymianę pieców, ale też pomagali wypełniać wnioski czy tłumaczyli przepisy uchwał antysmogowych. A wszystko w prosty i przystępny sposób – nie mam wątpliwości, że to jeszcze bardziej zachęca mieszkańców do włączenia się do wspólnej walki o lepsze powietrze - dodaje wicemarszałek Wojciech Kozak.

Jak mówi – o pracy ekodoradców świadczą też inne statystyki. W okresie ostatnich 12 miesięcy eksperci zorganizowali 1300 spotkań, w których wzięło udział 24 tys. mieszkańców. Mocno udzielają się również w szkołach i przedszkolach, wyjaśniając w ciekawy sposób uczniom, jaki wpływ na jakość powietrza ma spalanie śmieci czy nieekologicznego opału.

W 287 ekolekcjach wzięło do tej pory udział aż 15 tys. dzieci.



Ekodoradcy to też cenne wsparcie w ocenie stanu prywatnych i gminnych budynków. Dzięki specjalistycznym kamerom termowizyjnym badaniu poddano już tysiąc budynków – kolejne ruszą na dniach, ponieważ sezon grzewczy jest najlepszym momentem do ich przeprowadzenia.

Eksperci projektu LIFE wśród swoich obowiązków mają też kontrolę palenisk, sprawdzając czy mieszkańcy nie spalają w piecach np. śmieci. W ostatnim roku przeprowadzili ich w sumie 680. To ważne źródło informacji, bo spora część z małopolskich gmin nie ma straży miejskiej czy gminnej. Warto dodać, że ekodoradcy zaangażowali się też w badania jakości powietrza prowadzone przy pomocy pyłomierzy, które zorganizowano w tym roku m.in. w gminach: Czernichów, Limanowa, Gołcza, Wolbrom, Wadowice, Gdów, Liszki i Tuchów.

Warto dodać, że w jeszcze skuteczniejszej pracy ekodoradców pomaga utworzone dzięki projektowi LIFE Centrum Kompetencji, w którym mogą na bieżąco szkolić się jak skutecznie zachęcać mieszkańców do inicjatywy ekologicznych czy przeprowadzać kontrole spalania odpadów. Ze specjalnie opracowanymi materiałami edukacyjnymi ekodoradcy docierają też do szkół, gdzie szkolą m.in. nauczycieli.

Jutro, 14 listopada, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza. Sporo akcji przygotowali ekodoradcy z małopolskich gmin. Wśród nich są m.in. marsze poparcia walki ze smogiem (m.in. w Suchej Beskidzkiej, gm. Chełmiec czy Bolesław), targi producentów ekologicznych kotłów (gm. Skawina), warsztaty i konkursy dla dzieci czy młodzieży (m.in. Dąbrowa Tarnowska, Andrychów, Bochnia). Mieszkańcy będą mogli też wykonać bezpłatną spirometrię (Sucha Beskidzka), a także skorzystać z pomocy ekodoradców, którzy tego dnia będą przyjmować w wydłużonych godzinach (m.in. w gm. Ryglice czy Raciechowice). Ciekawą akcję zaplanowano również w Gorlicach, gdzie tamtejsze przedszkolaki otrzymają specjalne „Eko-bajki”, które powstały w oparciu o zwycięskie teksty wyłonione w konkursie literackim. Szczegóły nt. wydarzeń można znaleźć na stronie www.powietrze.malopolska.pl.

To jednak nie wszystko – Województwo Małopolskie już przygotowuje dodatkowe akcje antysmogowe na przyszły rok. W trosce o zdrowie najmłodszych Województwo Małopolskie w przyszłorocznym budżecie zabezpieczyło 1,8 mln zł na zakup oczyszczaczy powietrza dla małopolskich przedszkoli. Według szacunków pozwoli to na kupno ok. 1200 urządzeń. Wśród zaplanowanych działań jest też m.in. nowoczesna kampania informacyjna, która swoim zasięgiem ma objąć cały region. Z kolei z myślą o pracownikach gmin planuje się uruchomienie studiów podyplomowych dotyczących ochrony powietrza i odnawialnych źródeł energii – pozwoli im to na jeszcze lepsze realizowanie ekologicznych projektów na swoim terenie.

W związku z tym, że od 1 lipca 2017 r. obowiązują przepisy uchwał antysmogowych dla Małopolski i Krakowa, gminy prowadzą kontrole pieców swoich mieszkańców. Ekodoradcy zostaną wyposażeni m.in. w urządzenia do pomiaru wilgotności drewna, będą również pobierać próbki popiołu – na podstawie badań laboratoryjny uda się im ustalić czy np. ktoś nie palił śmieci.

Co ważne, samorządy nie zostawią bez pomocy mieszkańców w najgorszej sytuacji finansowej. Oprócz kontynuowanych programów dotacji na wymianę pieców, zaplanowano też wizyty ekodoradców w domach, podczas których eksperci mają doradzać jak np. obniżyć rachunki za energię czy ogrzewanie.

opr.s/