„Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba…” – historia pana Józefa Kowalczyka

Józef Kowalczyk, lat 94, weteran bitwy o Monte Cassino. Po II wojnie światowej znalazł się w Wielkiej Brytanii, potem w Australii. Tak potoczyły się jego losy, że większą część życia spędził poza krajem. Podkreśla, że na starość marzył tylko o jednym: o powrocie do Polski, bo tu się wychował. I to – za sprawą młodego Polaka mieszkającego w Sydney – mu się udało. Zamieszkał na Orawie.

Pozostały jeszcze formalności. Dziś historia pana Józefa znalazła szczęśliwy finał: sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Krzysztof Kozłowski oraz wojewoda małopolski Piotr Ćwik wręczyli mu to, na co tak bardzo czekał – decyzję potwierdzającą posiadanie polskiego obywatelstwa.

- Pan Józef jest w Polsce, wśród swoich współobywateli. To dla nas zaszczyt móc się z nim dziś spotkać. Teraz pan Józef otrzymał potwierdzenie obywatelstwa, chociaż przecież od zawsze był wspaniałym obywatelem Rzeczypospolitej. Nasza wdzięczność wobec pana płynie z serca – wdzięczność wobec pańskich wielkich dokonań, wobec pańskiego wspaniałego życia. To życie wpisało pana osobę w grono najlepszych synów Rzeczypospolitej – powiedział wiceminister Krzysztof Kozłowski.

- Witamy w domu, witamy z powrotem! I cieszymy się, że jest pan z nami. Pana losy są dowodem na to, że łączy nas biało-czerwona – niezależnie od tego, gdzie jesteśmy i co robimy. Domyślam się, jak bardzo tęsknił pan za Polską. Przecież w obronie naszego kraju, jako młody człowiek, z poświęceniem i odwagą, poszedł pan w bój… I domyślam się też, jak wiele znaczy dla pana to, że w końcu jest pan u siebie… Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do pana powrotu i otoczyli pana wsparciem – powiedział wojewoda Piotr Ćwik, wręczając panu Józefowi nie tylko wspomnianą decyzję, ale także okolicznościowy medal upamiętniający stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości.

Pan Józef Kowalczyk urodził się w 1924 r. w Lubomierzu. We wrześniu 1943 roku rozpoczął służbę w II Korpusie Polskim, w 12 Pułku Ułanów Podolskich. 19 października 1943 roku został przydzielony do 3 szwadronu 12 Pułku Ułanów Podolskich. Walczył pod Monte Cassino. Za udział w tych walkach został odznaczony Krzyżem Pamiątkowym MONTE CASSINO, jak również Krzyżem Walecznych i Gwiazdą Italii. W 2014 r. otrzymał Medal Pro Patria.

Do 1946 r. przebywał we Włoszech. Od 1946 do 1965 r. mieszkał w Wielkiej Brytanii. W 1947 roku wstąpił do Polskiego Korpusu Rozmieszczenia i Przysposobienia w stopniu strzelca. Od 1965 roku zamieszkał w Australii, gdzie pracował m.in. w fabryce samochodów.

W 2018 r. przyjechał do Polski wraz z młodym Polakiem z Sydney i zamieszkał wraz z jego rodzicami w Orawce w gminie Jabłonka.

Pan Józef Kowalczyk powrócił po wielu latach do Polski, jednakże nie miał żadnego z trzech możliwych dokumentów potwierdzających posiadanie obywatelstwa polskiego (mogą to być: polski dowód osobisty, polski paszport lub poświadczenie posiadania obywatelstwa polskiego wydawane przez właściwego wojewodę).

Dlatego też konieczne było przeprowadzenie postępowania administracyjnego mającego na celu zbadanie, czy pan Józef Kowalczyk nadal posiada polskie obywatelstwo. Jest to standardowa procedura w takich sytuacjach, tzn. jeśli osoba wraca do kraju po wielu latach bez wspomnianych dokumentów świadczących o posiadaniu polskiego obywatelstwa – musi zwrócić się do wojewody właściwego ze względu na swe miejsce zamieszkania w Polsce o stwierdzenie posiadania (lub utraty) obywatelstwa polskiego.

Wojewoda w takim postępowaniu bada, czy dana osoba kiedykolwiek posiadała obywatelstwo polskie oraz ustala podstawę nabycia tego obywatelstwa, a także bada, czy na przestrzeni swego życia dana osoba nie utraciła polskiego obywatelstwa.

W tym celu wojewoda ustala koleje życia osoby, fakty i daty nabycia obcych obywatelstw, kraje zamieszkiwania osoby. Wszystko to czyni pod kątem przepisów regulujących kwestie obywatelstwa polskiego – obowiązujących za życia danej osoby i jej wstępnych oraz innych ustaw, np. wojskowych i umów międzynarodowych obowiązujących Polskę.



Za życia pana Józefa Kowalczyka obowiązywały cztery ustawy o obywatelstwie polskim oraz trzy ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym. Każda z ustaw o obywatelstwie polskim określała różne sposoby jego nabycia i utraty. Konieczne było zatem ustalenie i zbadanie faktów z życia pana Kowalczyka pod kątem tychże przepisów. Niezbędne w tym celu były dokumenty archiwalne oraz informacje z polskich placówek konsularnych z krajów, w których przebywał pan Józef Kowalczyk.

28 sierpnia 2018 r. – po przeprowadzeniu opisanego wyżej postępowania – Wojewoda Małopolski wydał decyzję stwierdzającą posiadanie przez pana Józefa Kowalczyka obywatelstwa polskiego.

Decyzja ta to nie „przywrócenie obywatelstwa polskiego”, ale stwierdzenie na podstawie zgromadzonego materiału, że pan Józef Kowalczyk od urodzenia do daty wydania decyzji posiadał i posiada nadal obywatelstwo polskie.

Pan Józef Kowalczyk może z tą decyzją udać się do dowolnej gminy po polski dowód osobisty, a po jego otrzymaniu – może złożyć wniosek do dowolnego wojewody o polski paszport.

opr. s/