Koncerty Wolności w Małopolsce

Najbliższa niedziela 9 września, w pięciu miejscowościach naszego regionu, o tej samej porze zabrzmią dźwięki instrumentów i głosy solistów. Będzie to sygnał do rozpoczęcia Koncertów Wolności, które połączą mieszkańców całego regionu. Weź udział w tym wyjątkowym, muzycznym święcie, ciesz się ze 100-lecia wolności oraz... dowiedz się, jaki związek z koncertami ma galicyjski geniusz sprzed wieku, Jan Szczepanik.

Koncerty odbędą się równolegle w pięciu małopolskich miastach: Brzesku, Dobczycach, Muszynie, Rabce-Zdroju i Wolbromiu.

Małopolanie będą mogli świętować niepodległość wspólnie dzięki symultanicznej transmisji obrazu ze wszystkich pięciu, tak odległych od siebie miejsc Małopolski. W jaki sposób? Obok sceny pojawią się telebimy, dzięki którym mieszkańcy Wolbromia będą mogli podejrzeć przebieg koncertu w Muszynie, a goście w Brzesku – wirtuozów grających w Dobczycach.

Taka transmisja nie odbyłaby się jednak bez rozwoju telekomunikacji i telewizji, czyli przesyłania na odległość obrazu i dźwięku. A jak z tym ostatnim wynalazkiem wiąże się wspomniany wcześniej, kolejny małopolski trop? Jednym z praojców telewizji jest bowiem nasz rodak i zarazem Małopolanin – Jan Szczepanik. Ta nietuzinkowa postać, którą już za życia zwano „polskim Edisonem”, „galicyjskim geniuszem” oraz „Leonardem da Vinci z Galicji”, była związana z Tarnowem i Krakowem. To właśnie Szczepanik zaprojektował i stworzył teletroskop, czyli kluczowe dla wynalazku telewizji urządzenie, które służyło do reprodukowania obrazów na odległość za pomocą elektryczności. Transmitowany kolorowy obraz był rozbijany na cząstki, które następnie były ponownie scalane w odbiorniku.

Odkrycie miało miejsce jeszcze w 1897 r., a więc na wiele lat przed stworzeniem pierwszego telewizora. I choć urządzenie Szczepanika spotkało się z wielkim uznaniem, ze względu na stopień skomplikowania i wielkie koszty, nie zostało wprowadzone do masowego użycia. Rozwój telewizji poszedł więc nieco innym torem. Nie zmienia to jednak faktu, iż wkład Małopolanina w proces tworzenia znanej nam współcześnie telewizji uznaje się na świecie za ogromny.

Na teletroskopie nie kończy się zresztą lista osiągnięć małopolskiego wynalazcy. Większość jego pomysłów (a opatentował ich niemal 100) brała się z potrzeby ułatwienia pracy ludziom i ulżenia ciężkiej doli robotnikom. Stąd wielki wkład Szczepanika w rozwój chociażby przemysłowego tkactwa. Korzystając z metody sprawdzonej w dziedzinie fotografii tworzył patrony (czyli wzory, które następnie miały znaleźć się na tkaninie) z niezrównaną szybkością. Tym samym przygotowanie np. gobelinu zamiast kilku dni trwało jedynie pół godziny.

Jego wynalazki ratowały także ludzkie życie. Przełom XIX i XX w. to niespokojne czasy dla koronowanych głów, ministrów czy ambasadorów. Swoje życie w zamachach stracili m.in. car Aleksander II, serbski król Aleksander Obrenowić czy następca austrowęgierskiego tronu arcyksiążę Ferdynand. Szczepanik stworzył kuloodporną kamizelkę z wielu warstw jedwabiu oraz cienkiej blachy, która przechwytywała energię lecącego pocisku. Założenie kamizelki Szczepanika ocaliło życie chociażby hiszpańskiemu królowi Alfonsowi XIII, którego pojazd zamachowiec obrzucił bombą.

Projekty Szczepanika wpłynęły zatem znacząco na to, jak wygląda nasz współczesny świat. Podczas wspólnego świętowania na Koncertach Wolności warto przypomnieć sobie jego postać. Kto wie, jak wyglądałaby dzisiejsza transmisja telewizyjna, gdyby nie XIX-wieczny teletroskop.

* * *

Program Koncertów Wolności

9 września, niedziela
15.00 – korowód orkiestr przez miasta
15.30 – koncerty:

Wolbrom – plac przy Domu Kultury
Kapela DUDEK LEWICKI
Orkiestra Dęta OSP z Dobrej
Orkiestra Dęta OSP Tęgoborze
Amatorska Orkiestra Dęta Głębowice
Orkiestra Dęta OSP z Polanki Wielkiej
Zespół Pieśni i Tańca WOLBROMIACY
Orkiestra Dęta KOSYNIERZY z Luborzycy
Koła Gospodyń Wiejskich z Gminy Wolbrom
DALEKO TA BRAT NA WOJNIE - Monika Dudek i Daniel Kübler

Rabka-Zdrój – amfiteatr (ul. Chopina 17)
Orkiestra Dęta OSP z Rabki-Zdroju
Orkiestra Dęta OSP z Ochotnicy Dolnej
Orkiestra Dęta ECHO PODHALA z Limanowej
Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Tenczyna
Miejska Orkiestra Dęta z Nowego Targu
Orkiestra Dęta OSP z Męciny
Cantantes Angelicus & Chór Dziecięcy z Rabki-Zdroju
Zespół Muzyczny HOLEVIATERS
Studio Tańca SO BEAT z Rabki-Zdroju

Muszyna – amfiteatr Zapopradzie
Krakowska Orkiestra Staromiejska
Orkiestra Dęta OSP Szczucin
Orkiestra Dęta OSP Dominikowice
Orkiestra OSP z Piwnicznej-Zdroju
Młodzieżowa Orkiestra Dęta z Brunar
Parafialna Orkiestra Dęta z Siedlisk Tuchowskich
POPRADZKIE SMYKI z Muszyny
Regionalny Zespół Pieśni i Tańca MUSZYNIACY z Muszyny
Chór SCHERZO z Nowego Sącza

Dobczyce – Błonia RCOS
Reprezentacyjna Orkiestra TEMPO z Iwanowic
Reprezentacyjna Orkiestra Dęta Miasta i Gminy Świątniki Górne
Orkiestra Dęta ORZEŁ z Trzebuni
Orkiestra Dęta BARKA z Nowej Wsi
Orkiestra Dęta DOBCZYCE
Zespół Pieśni i Tańca DOBCZYCE
Sekcja Wokalna MGOKiS Dobczyce

Brzesko – pl. Kazimierza Wielkiego
Strażacka Orkiestra Dęta ze STAREGO WIŚNICZA
Orkiestra Dęta OSP z Rzepiennika Strzyżewskiego
Orkiestra OSP Siemiechów
Miejska Orkiestra Dęta z Brzeska
Strażacka Orkiestra Dęta FILIPOWICE
Zespół Pieśni i Tańca PORĘBIANIE z Poręby Spytkowskiej wraz z grupami śpiewaczymi
Grupa Śpiewacza JADOWNICZANIE z Jadownik

opr.s/

źródło: UMWM