Chociaż bym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną

Dziś mija 74-ta rocznica Marszu Śmierci. Związane z nią uroczystości odbyły się dziś w Brzeszczach na cmentarzu komunalnym, gdzie znajduje pierwsza zbiorowa mogiła ofiar tego marszu. Jest to pierwszy pomnik na długiej sięgającej aż po Wodzisław trasie ewakuacji więźniów.

Uroczystości rozpoczęły się minutą ciszy ku pamięci Pawła Adamowicza Prezydenta Gdańska.

W czasie uroczystości Pan Gil Faran badacz Holokaustu z Izraela, przybliżył życiorysy dwóch z 18-tu ofiar spoczywających na Brzeszczańskim cmentarzu - WERNER RICHARD numer więźniarski 190851 i SAUER BALTHASAR numer więźniarski 190325.

W uroczystościach udział wzięli Wicewojewoda Małopolski Pan Zbigniew Starzec, przedstawiciel biura poselskiego Wicepremier Pani Beaty Szydło Pani Izabela Miłkowska składająca wiązankę od Wiceprezes Rady Ministrów Beaty Szydo, Przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie Pan Zdzisław Jurkowski, Pani Teresa Jankowska Członek Zarządu Powiatu Oświęcimskiego, Pan Radosław Szot Burmistrz Brzeszcz, Zastępca Burmistrza Brzeszcz Pan Łukasz Kobielusz, Pan Zbigniew Kolasa Przewodniczący Rady Miejskiej Brzeszcz wraz z Radnymi, w imieniu Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Pan Jacek Lachendro, Pan Ryszard Gowarzewski Dyrektor Zakładu Górniczego Brzeszcze Tauron Wydobycie SA wraz delegacją, w imieniu Wójta Gminy Oświęcim - Zastępca Wójta Pani Halina Musiał i Pani Dyrektor CUW Agata Michalska, Kombatanci ze Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Brzeszczach, przedstawiciele organizacji społecznych, służb mundurowych, szkół oraz mieszkańcy i młodzież szkolna oraz przedstawiciele Fundacji Podbliskie Miejsca Pamięci - organizatora uroczystości. Honorową warte pełnili Harcerze z 13 Drużyny „Widmo”. Zabezpieczenie techniczno-medyczne pełniła jednostka OSP Brzeszcze.

Gościem specjalnym uroczystości był Pan Gil Faran z Izraela, dzięki którego pracy i zaangażowaniu została zidentyfikowana część ofiar znajdująca się w Brzeszczańskim grobie.

Podczas uroczystości została odmówiona modlitwa za zmarłych Kadisz.

Siedemdziesiąt cztery lata temu - wieczorem 17 stycznia 1945 r. po ostatnim obozowym apelu rozpoczęła się ewakuacja więźniów i więźniarek kompleksu obozów KL Auschwitz. 67 012 więźniów stanęło do ostatniego apelu wieczornego. Tak rozpoczął się więźniarski exodus trudnej a wielu wypadkach tragicznej trasy Marszu Śmierci z obozu głównego i okolicznych podobozów. SS-mani różnymi drogami ewakuacji pędzili pieszo więźniarki i więźniów w kierunku Gliwic i Wodzisławia. Stamtąd dalej byli wywożeni pociągami do obozów koncentracyjnych w głąb Rzeszy.

W dniach od 17 – 21 stycznia główna drogą przez Brzeszcze przeszło około 25 tysięcy więźniów. W tej kolumnie znajdowali się również więźniowie z podobozów z naszej miejscowości KL Auschwitz-Bór/Budy i KL Auschwitz-Jawischowitz. Wielu z tej kilkudziesięciotysięcznej grupy więźniarskiej nie wytrzymało już na początku tej długiej morderczej i trudnej pieszej trasy. Zginęli oni z wycieczenia bądź kul SS-manów.

19 stycznia 1945 roku niemiecki Burmistrz Brzeszcz nakazał mieszkańcom pochowanie zwłok zmarłych więźniów leżących na trasie ewakuacji począwszy od Rajska przez Brzeszcze aż po koniec Jawiszowic – zebrali 18 ciał kobiet i mężczyzn.
Brzeszcze stały się miejscem pochówki i pierwszej zbiorowej mogiły ofiar ewakuacyjnego Marszu Śmierci. Następna mogiła/upamiętnienie znajduje się w miejscowości Miedzna.
Na cmentarzu w Brzeszczach są pochowani następujący więźniowie byłego kompleksu niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz :

174315 KOHN ALFRED więzień żydowski
190325 SAUER BALTHASAR więzień katolik
190851 WERNER RICHARD więzień żydowski
69959 GERST (brak danych) więzień żydowski
16149 (mężczyzna brak danych)
......... WEISS ANNA więźniarka żydowska
A22322 (kobieta brak danych) więźniarka żydowska
A26059 (kobieta brak danych) więźniarka żydowska
A27174 (kobieta brak danych) więźniarka żydowska
Dwóch niezidentyfikowanych więźniów
Siedem niezidentyfikowanych więźniarek
Cześć Ich Pamieci !!!

Cytat w tytule artykułu zamieszczony jest w trzech językach - po polsku, hebrajsku i angielsku - na mogile ofiar Marszu Śmierci na cmentarzu w Brzeszczach i pochodzi z Biblii z Księgi Psalmów.


mat. prasowy Fundacji Podbliskie Miejsca Pamięci