„Gerson w Tatrach” - pierwsza w Zakopanem wystawa tatrzańskich pejzaży Wojciecha Gersona

Muzeum Tatrzańskie zaprasza w czwartek 1 lipca 2021 do Galerii Sztuki w willi Oksza na otwarcie wyjątkowej wystawy Gerson w Tatrach.

Artysta uznawany jest za jednego z najwybitniejszych pejzażystów polskich XIX wieku, a jego tatrzańskie pejzaże za jedne z najlepszych obrazów o tematyce górskiej w historii sztuki polskiej. Muzeum Tatrzańskie wypożyczyło je z największych polskich muzeów narodowych. Przez całe wakacje wystawie towarzyszyć będzie interesujący - program wydarzeń. Gerson symbolicznie powraca do Zakopanego dokładnie w swoje 190. urodziny (1 lipca 1831). Wernisaż 1 lipca godzina 18.00 – serdecznie zapraszamy – Zakopane willa Oksza filia Muzeum Tatrzańskiego ulica hr. Władysława Zamoyskiego 25 (ulica jest górnym przedłużeniem słynnych Krupówek). Wernisaż odbędzie się w ogrodach willi Oksza bez względu na pogodę – potem każdy chętny może zwiedzić ekspozycję.

Gerson zaliczany jest do grona najwybitniejszych reprezentantów polskiego akademizmu. Oficjalny nurt jego twórczości obejmował tematykę historyczną, religijną, alegoryczną oraz portrety i na tym polu zdobył uznanie sobie współczesnych. Obecnie ceniony jest także jako autor pięknych pejzaży tatrzańskich.
Swoją tatrzańską przygodę rozpoczął na początku lat 60. XIX wieku, gdy w gronie przyjaciół, absolwentów warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, odbywał wycieczki artystyczne po kraju. Młodzi artyści, zainteresowani odnową malarstwa pejzażowego i rodzajowego poprzez studia z natury, w 1860 roku odwiedzili Tatry.
Obrazy olejne Gersona z pierwszego pobytu w Tatrach (Odpoczynek w szałasie, 1862; Dzieci góralskie,1868; Igraszki dzieci góralskich, 1867), były głównie scenami rodzajowymi, w których krajobraz pełni rolę tła. W pracach tych widać jednak znajomość pejzażu oraz doskonały warsztat doświadczonego już rysownika i ilustratora. Dzieła z tego okresu nie były wówczas znane, gdyż nie doczekały się publikacji. Kariera artysty potoczyła się w innym kierunku, choć dla Gersona tatrzańskie wędrówki „pozostały skarbem doświadczenia i umiejętności na całe życie”.
Do malarstwa krajobrazowego wrócił dopiero w ostatnich dekadach XIX w., kiedy ponownie zbliżył się do Tatr. Córka artysty, Maria Gerson-Dąbrowska zapamiętała, że „W Tatry jeździł Gerson corocznie prawie latem, pomiędzy rokiem 1885 a 1900. Jeżeli nie mógł jechać na całe lato, wpadał choć na trzy, cztery tygodnie. Po prostu bez Tatr żyć nie mógł, tęsknił do nich i witał zawsze jednakim zachwytem i radością” oraz że: „krajobrazy tatrzańskie malował Gerson aż do ostatnich lat życia. Krajobrazy te malował zawsze w Warszawie, w pracowni, opierając się na studiach, nikłych nieraz notatkach i żywych wrażeniach pamięciowych”. Córka artysty wspomina również, że w Tatrach malarz szukał tematów w miejscach ustronnych, ostępach położonych poza szlakami. Mimo przebytej ciężkiej choroby, docierał do niedostępnych szczytów i zakątków górskich, nigdy też nie posługiwał się fotografią w zastępstwie studiów z natury.
W późnych latach 80. malarstwo Gersona wyróżniał dojrzały realizm i indywidualny styl. W latach 90. powstały natomiast jego najwybitniejsze tatrzańskie pejzaże: Zwał skalisty w dolinie Białej Wody 1892; Wyschnięty potok w Tatrach, 1893 i Cmentarz w górach, 1894.
Wojciecha Gersona – urodzonego społecznika – zajmowała nie tylko sztuka, ale także zakopiańskie życie kulturalne oraz działalność napływowej inteligencji. Był świadkiem powstania Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego, a nawet ofiarował instytucji kilka swoich rysunków i okazów etnograficznych. Z dumą prezentujemy więc na wystawie owe podarowane prace Gersona oraz wybrane przykłady muzealiów, które wzbogaciły nasze zbiory etnograficzne.
Gerson uczestniczył też w spotkaniach związanych z pracami nad wielką Panoramą tatrzańską (1896). Wraz z Walerym Eljaszem podjęli się konsultacji artystycznej strony tego przedsięwzięcia, a nawet uczestniczyli w wyprawie rozpoznawczej (28 sierpnia 1894 roku) na wybrany przez Eljasza szczyt Miedzianego, skąd miały być malowane Tatry. Jako pedagog interesował się Szkołą Przemysłu Drzewnego.
Postać Gersona silnie inspiruje kolejne pokolenia. Również współcześni artyści nawiązują w swoich dziełach do jego prac i niepowtarzalnej spuścizny. Na przygotowywanej wystawie znalazł się więc niewielki aneks, który prezentuje odniesienia do postaci jednego z najwybitniejszych polskich pejzażystów.