Nowotarskie obchody 78. Rocznicy Wybuchu Powstania Warszawskiego

Nowotarska Grupa Mieszkańców „PAMIĘĆ”, Podhalańska Grupa Rekonstrukcji Historycznych „BŁYSKAWICA” I Wielopoziomowa Drużyna Harcerska im. Danuty Siedzikówny „INKI” Hufca Podhalańskiego ZHP zaprasza mieszkańców Miasta i Podhala na uroczyste obchody 78. Rocznicy Wybuchu Powstania Warszawskiego.

Dla Polaków Powstanie Warszawskie to symbol, którego w żaden sposób nie można bezcześcić, a obszar miasta Warszawy to miejsce , które praktycznie na każdym kroku zostało uświęcone krwią. To autentyczne świadectwo umiłowania wolności przez nasz naród. Powstanie Warszawskie to jedno z najbardziej wyjątkowych wydarzeń w historii Polski.

"Chcieliśmy być wolni i wolność sobie zawdzięczać" - napisał Delegat Rządu na Kraj i wicepremier polskiego rządu Jan Stanisław Jankowski "Soból".

Chociaż Polska od początku światowego konfliktu przeciwstawiała się agresji dwóch totalitarnych mocarstw, trwała w obozie państw koalicji antyhitlerowskiej i była najwierniejszym sojusznikiem Anglii, za chęć samostanowienia o swojej przyszłości musiała zapłacić ogromną cenę.

Warszawa wykrwawiła się, a cały świat, mimo współczucia i wyrazów solidarności, patrzył biernie na jej powolne konanie. A potem i tak nie ominęły nas dziesięciolecia komunistycznej niewoli.

Lata płyną, a dyskusja nad celowością Powstania Warszawskiego ciągle trwa. Dziś łatwo rzucać negatywne osądy, znając finał walki Polaków, ówczesne uwarunkowania polityczne i zmienną sytuację na froncie pod Warszawą. Ale wiemy to dopiero teraz. Cóż mogli wiedzieć na temat finału swojej walki Polacy, szykując w lipcu 1944 r. powstanie w Warszawie?

Zapraszając mieszkańców Miasta i Podhala na uroczystości 78 ROCZNICY POWSTANIA WARSZAWSKIEGO pod Krzyż Katyński mamy nadzieję, że zgromadzi nas tam, pamięć, szacunek, wdzięczność, miłość do walczących o wolność naszej Ojczyzny

PROGRAM UROCZYSTOŚCI:
godz. 16,40 - koncert pieśni powstańczych w wykonaniu chóru "ECHO GORCZAŃSKIE",
17,00 - Godz. "W"
17,20 - rekonstrukcja historyczna w wykonaniu rekonstruktorów z PGRH "BŁYSKAWICA" oraz harcerzy z I WIELOPOZIOMOWEJ DRUŻYNY HARCERSKIEJ im. DANUTY SIEDZIKÓWNY "INKI" HUFCA PODHALAŃSKIEGO ZHP pt. "PAŁACYK MICHLA..."
18,00 - uroczysta MSZA ŚWIĘTA w intencji BOHATERSKICH POWSTAŃCÓ WARSZAWSKICH.

Rekonstrukcja przedstawia obronę Pałacyku Michla przez BATALION "PARASOL"

"Dzieje tej słynnej harcerskiej jednostki konspiracyjnej i powstańczej rozpoczęły się wiosną 1943 r. Wtedy to cichociemny kpt. Adam Borys ps. Pług otrzymał rozkaz zorganizowania elitarnego oddziału dywersyjnego w Warszawie. Dostał pod swoją komendę 75 harcerzy.

Można się zastanawiać, dlaczego za najwłaściwsze źródło zaspokojenia potrzeb kadrowych nowo tworzonego oddziału uznano akurat konspiracyjny Związek Harcerstwa Polskiego, działający od września 1939 r. pod kryptonimem „Szare Szeregi”, ale wybór nie był przypadkowy. Cechy wyrabiane w harcerskich szeregach stanowiły bowiem cenny kapitał niezbędny u przyszłych żołnierzy elitarnej jednostki.

Początki: „Agat” i „Pegaz”

Dość szybko jak na warunki konspiracji skompletowana została kadra instruktorska złożona z oficerów i podchorążych, co ciekawe, w większości spoza kręgów harcerstwa. Członkowie tej kadry posiadali już dłuższy staż konspiracyjny i sprawdzony zasób wiedzy wojskowej. Dowódca mógł więc z nimi rozmawiać językiem czysto wojskowym, co w znacznej mierze uprościło i skróciło proces szkolenia prowadzonego w ramach tzw. II turnusu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola” (lipiec 1942 - styczeń 1943), Szkoły Niższych Dowódców „Belweder”, kursu „Wielkiej Dywersji” oraz kursu dowódców kompanii, szkolenia spadochronowego.

Orędownikiem powstania elitarnej jednostki był płk Stefan Rowecki „Grot”, teoretyk z zakresu walki w mieście, specjalności dość rzadkiej w ówczesnej konspiracji. Jeszcze przed wojną opublikował obszerną pracę na omawiany temat, sięgając głównie do doświadczeń teatru działań rewolucyjnych w ZSRR i Niemczech.

Historycy przyjmują, że za ostateczną datę powstania jednostki można przyjąć 1 sierpnia 1943 r. W wyniku reorganizacji Grup Szturmowych Szarych Szeregów oddział przejął zadania Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych, czyli przede wszystkim wykonywanie wyroków śmierci wydanych przez Polskie Państwo Podziemne na zbrodniarzy hitlerowskich. Pierwotnie oddział nosił kryptonim „Agat” (od anty-Gestapo), a po 2 stycznia 1944 r., kiedy to został aresztowany Tadeusz Kostrzewski „Niemira” (uczestnik większości akcji „Agatu”), zmieniono kryptonim oddziału na „Pegaz”, co było z kolei skrótem słów „przeciw Gestapo”. W wyniku kolejnej reorganizacji i aresztowania łączniczki w maju 1944 r. przyjęto nazwę „Parasol”. Wtedy też Adam Borys awansowany został do stopnia majora. Symbol parasola miał nawiązywać do czaszy spadochronu, na którym skoczył do Polski."

Nowotarska Grupa Mieszkańców „PAMIĘĆ”

zdj. Joachim Joachimczyk / Muzeum Powstania Warszawskiego