Dodatkowe środki dla małopolskich samorządów

Na dzisiejszym briefingu prasowym wojewoda Łukasz Kmita przedstawił, jak będzie wyglądał w Małopolsce podział dodatkowych środków dla samorządów oraz inne mechanizmy rządowego wsparcia dla mieszkańców i jednostek samorządu terytorialnego. Towarzyszyli mu poseł Urszula Rusecka oraz poseł Filip Kaczyński, a także Krzysztof Świerczek – przewodniczący Rady Powiatu Miechowskiego.

- 1 027 931 871,8 zł – to dodatkowe środki, które w trzech transzach trafią do małopolskich samorządów. Pierwsza już została przekazana. To efekt przygotowanej przez rząd Premiera Mateusza Morawieckiego nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, którą Sejm uchwalił 15 września 2022 r. W skali Polski z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT zostanie przekazana samorządom kwota 13,7 mld zł! – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

„Koło ratunkowe” na trudne czasy
Dodatkowe pieniądze trafią do samorządów w całej Polsce jeszcze w tym roku. Jest to bardzo ważne ze względu na wzrost cen, który jest spowodowany przede wszystkim brutalnym atakiem Rosji na Ukrainę.

- Wszyscy samorządowcy powinni być zadowoleni z przyznanych środków – to prawie 14 mld zł dodatkowych środków dla samorządów. To kolejne środki dla samorządów, mieliśmy również inne programy takie jak Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg czy Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Pan Prezydent podpisał ustawę i te środki będą spływać w transzach do samorządów. Rząd Zjednoczonej Prawicy dba o samorządy i nie pozostawia ich samych sobie – podkreśla poseł Urszula Rusecka.

– Ilekroć w pracy parlamentarzysty spotykałem się z samorządowcami, a to spotkania bardzo częste, słyszałem głosy podziękowań z tytułu tego, że są środki na inwestycje. Padały też głosy, że brakuje środków na bieżące funkcjonowanie samorządów. Dlatego bardzo się cieszę, że polski rząd wyszedł naprzeciw tym potrzebom. (…) Nastały ciężkie czasy. Najpierw pandemia koronawirusa, a później przejście w okres krwawej, brutalnej wojny za naszą wschodnią granicą. Te sytuacje wpłynęły na funkcjonowanie nas wszystkim. Polski rząd dostrzega realne potrzeby. Jestem przekonany, że te środki będą dobrze wykorzystane – mówi poseł Filip Kaczyński.

- Czasy nie są łatwe. Skutki pandemii, a przede wszystkim efekty wojny wywołanej przez Putina na Ukrainie są odczuwalne przez światową, ale również - niestety także boleśnie - przez naszą gospodarkę. Cierpimy na tym wszyscy – także lokalne samorządy. Polski rząd robi wszystko, aby udało nam się wspólnymi siłami pokonać kryzys. Oczywiście można stać obok i czekać, „aż to przejdzie” - tak postępowali nasi poprzednicy. My jednak uznajemy, że trzeba działać. Stąd też ten kolejny element w postaci systemowego wsparcia dla samorządów w realizacji ich zadań publicznych, kolejne swego rodzaju „koło ratunkowe”. Te dodatkowe środki pozwolą im realizować inwestycje, w tym te związane z energooszczędnością, jak również regulować wydatki bieżące. Ponad miliard złotych dla małopolskich samorządów to finansowy bufor bezpieczeństwa, to szansa w wielu przypadkach nawet na ucieczkę do przodu i zaplanowanie nowych projektów inwestycyjnych – wyjaśnia wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

- W imieniu samorządowców przekazuję podziękowania za to ogromne wsparcie dla samorządów. To kolejny dowód na to, że rząd Zjednoczonej Prawicy dba o samorządy. Oczywiście potrzebujemy większych środków w związku z kryzysem czy toczącą się wojną na Ukrainie. Ceny zarówno mediów, jak również wydatki inwestycyjne mocno wzrosły, w związku z czym te środki niezwykle przydadzą się do poprawy kondycji finansowej. Będą również służyć wsparciu inwestycji, które prowadzą samorządy. Jestem nieustannie związany z samorządem od 1994 r. i nie pamiętam, żeby kiedykolwiek takie środki były skierowane do samorządów – zaznacza przewodniczący Rady Powiatu Miechowskiego Krzysztof Świerczek.

Od 3 do ponad 33 mln zł
Dzięki uchwalonej ustawie jednostki samorządu terytorialnego (JST) otrzymają jeszcze w tym roku dodatkowe, znaczące środki, ponad te gwarantowane w 2023 r. zgodnie z obecnymi przepisami (czyli ponad część rozwojową subwencji ogólnej).

Dodatkowa kwota 13,7 mld składa się z dwóch kwot składowych:

7,8 mld zł – do podziału między wszystkie samorządy (proporcjonalnie do wysokości planowanych na rok 2023 dochodów gmin z tytułu udziału w podatku PIT),
5,9 mld zł – dla mniej zamożnych i mniejszych samorządów.

Kwota minimalnego rządowego wsparcia to:
co najmniej 2,9 mln zł dla każdej gminy,
6,1 mln zł dla każdego powiatu,
32,7 mln zł dla każdego województwa.

- Pierwsza transza środków trafiła już do samorządów do końca ubiegłego tygodnia. To 1/3 z kwoty 13,7 mld zł. Następne transze będą wypłacane do 30 listopada i 31 grudnia 2022 roku. Warto podkreślić, że dodatkowe dochody z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT w budżetach samorządowych będą stanowić średnio ok. 25-procentowy dodatek w stosunku do dochodów już zaplanowanych z tego tytułu na rok 2022. W ten sposób rząd Prawa i Sprawiedliwości realnie poprawia kondycję finansową samorządów lokalnych – dodaje wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Minister Finansów 30 września 2022 r. poinformował wszystkie jednostki samorządu terytorialnego o wysokości dodatkowych dochodów w 2022 roku z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT, w wysokości ponad 13,6 mld zł. Przekazana informacja umożliwi samorządom wprowadzenie dochodów z tego tytułu do tegorocznych budżetów samorządowych.

Stawiamy na poprawę efektywności energetycznej
Środki te będą stanowić znaczące wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w realizacji ich zadań. Samorządy będą mogły wydatkować otrzymane środki w sposób elastyczny, przeznaczając je zarówno na wydatki bieżące, jak i na inwestycje. Mogą także i powinny przeznaczyć je na szczególnie istotne obecnie, zadania z zakresu poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii  oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła i energii ponoszonych przez odbiorców.

- Chcemy zachęcić jednostki samorządu terytorialnego, aby w najbliższych latach pracowały nad poprawą efektywności energetycznej, rozwojem odnawialnych źródeł energii ale także przyczyniły się do ograniczenia kosztów zakupu ciepła lub energii ponoszonych przez odbiorców. W latach 2022–2027 samorządy powinny wydać równowartość co najmniej 15% otrzymanych środków na zwiększenie energooszczędności. To jest ten mechanizm, poprzez który chcemy wyjść z kryzysu. Właśnie poprzez inwestycje. W ten sposób nasz rząd zachęca też do nowych rozwiązań, które pozwolą budować większe bezpieczeństwo energetyczne naszego kraju – podkreśla wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Dodatkowe środki w Małopolsce
Najwyższa pula dodatkowych środków w Małopolsce trafi do Krakowa – łącznie będzie to ćwierć miliarda złotych (w tym 195 210 351,03 zł jako do gminy miejskiej, a 56 016 639,08 zł jako do miasta na prawach powiatu).

38 639 992,97 zł to dodatkowe środki dla samorządu województwa małopolskiego przekazana przez Rząd Premiera Mateusza Morawieckiego.

Pokaźną kwotę - ponad 20,5 mln złotych - otrzyma Tarnów (14 452 845,26 jako gmina miejska i 6 076 607,20 zł jako miasto na prawach powiatu), zaś prawie 19 mln zł trafi na konto miasta Nowy Sącz (12 702 799,91 zł jako gmina miejska i 6 076 607,20 zł jako miasto na prawach powiatu.

Kwota powyżej 10 mln zł trafi również do powiatu krakowskiego (15 204 294,39 zł) oraz do Wieliczki (11 876 396,06 zł).

Kwota między ponad 4 mln a ponad 7 mln trafi do 16 małopolskich gmin (Zielonki, Olkusz, Skawina, Myślenice, Zabierzów, Chrzanów, Andrychów, Niepołomice, Oświęcim (gmina miejska), Bochnia (gmina miejska), Trzebinia, Wadowice, Kęty, Krzeszowice, Nowy Targ (gmina miejska), Brzesko).

Łącznie małopolskie gminy otrzymają 796 183 151,28 zł, zaś powiaty – 193 108 727,55 zł. Osobne środki otrzymuje też samorząd województwa (38 639 992,97 zł).

Podział środków dla poszczególnych JST:

https://www.gov.pl/web/finanse/rozpoczynamy-przekazywanie-dodatkowych-srodkow-dla-jst

Dodatkowe ułatwienia dla samorządów
Uchwalona przez Sejm nowelizacja wprowadza również czasowe preferencje w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu JST oraz limitu spłaty długu. Do 2025 r. zostanie wydłużona m.in. możliwość równoważenia wydatków bieżących wolnymi środkami, czyli nadwyżką środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu JST z lat ubiegłych. Pozwoli to JST na maksymalne wykorzystanie swojego potencjału inwestycyjnego i dalszy rozwój.

Nowelizacja ustawy o dochodach JST dodatkowo uelastyczni wykorzystanie środków subwencji na cele wodno-kanalizacyjne. Konkretnie o rok wydłużony zostanie (do roku 2025) okres wydatkowania środków otrzymanych z budżetu państwa przez gminy w 2021 r. z przeznaczeniem na wsparcie finansowe inwestycji dotyczących wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz w zakresie kanalizacji, oczyszczania ścieków a także – co istotne – umożliwione będzie przesuwanie środków między tymi obszarami. Rozwiązanie da samorządom możliwość efektywniejszego, z punktu widzenia potrzeb społecznych, wykorzystania otrzymanych środków.


Zima pełna wyzwań
- Jako rząd przygotowaliśmy pakiet rozwiązań, które ułatwią wszystkim samorządom wywiązywanie się z ich obowiązków ustawowych oraz umożliwią bezpośrednią pomoc mieszkańcom w zaopatrzeniu w opał na zimę. Stworzymy możliwości prawne i będziemy wspierać Państwa operacyjnie w realizacji dystrybucji węgla. Tak, by opału nie zabrakło w żadnym polskim domu. Zapłacimy również z budżetu państwa kolejne miliardy złotych, by cena węgla oscylowała wokół 2000 zł, a nie powyżej 3000 zł. To ogromna różnica dla Polaków, którzy korzystają z węgla dla zapewnienia ciepła w swoich domach i mieszkaniach. Wiemy doskonale, że wzrost cen energii uderza nie tylko w gospodarstwa domowe, ale również we wspólnoty lokalne. Dlatego od 1 stycznia 2023 wprowadzimy taryfę dla „odbiorców wrażliwych” – czyli takich jak przychodnie i szpitale, instytucje pomocy społecznej, szkoły, przedszkola, żłobki, uczelnie, instytucje kultury, organizacje pożytku publicznego, spółdzielnie socjalne czy Ochotnicze Straże Pożarne, a także inne instytucje które można zaliczyć do odbiorców wrażliwych. Kończymy przygotowywać mechanizmy ograniczające ceny na całym rynku hurtowym, we wszystkich segmentach – dla wszystkich, bez wyjątku. Nasz cel to obniżenie cen w średnim i dłuższym horyzoncie czasowym i zagwarantowanie stabilnego zaopatrzenia w energię. (…) Przed nami zima pełna wyzwań. Musimy im sprostać w poczuciu odpowiedzialności za bezpieczeństwo Polski i polskich rodzin. Jestem przekonany, że nasza współpraca będzie kluczem do opanowania trudności, jakie zafundowała nam agresywna polityka Rosji. Razem przezwyciężymy ten kryzys – napisał premier Mateusz Morawiecki w liście skierowanym do samorządów.

Pełna treść listu premiera Mateusza Morawieckiego do samorządów:
https://muw.pl/PressArticlePage.aspx?id=14312

Silne wsparcie dla Małopolski dzięki środkom rządowym
Środki przekazane na rachunki małopolskich jednostek samorządu terytorialnego z budżetu państwa rosną z roku na rok. W 2015 r. wynosiły 2 002 347 108 zł, zaś w 2021 r. – 6 089 495 793 zł, czyli ponad 3 razy więcej.

Jeszcze większy wzrost widoczny jest w przypadku środków przekazanych na rachunki jednostek samorządu terytorialnego z funduszy celowych. W 2015 r. była to kwota 25 117 755 zł, zaś w 2021 r. 911 630 432 zł.

- Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych przyniósł małopolskim samorządom prawie 5 mld zł: I edycja - prawie 2 mld, II edycja - prawie 2,6 mld, III edycja skierowana do samorządów, na obszarze których funkcjonowały zlikwidowane PGR-y - ponad 214,3 mln, a IV edycja skierowana do gmin uzdrowiskowych i gmin posiadających status obszaru ochrony uzdrowiskowej - prawie 44,2 mln. To konkretne wsparcie w tych niełatwych czasach, umożliwiające realizację projektów, na które czekają mieszkańcy, a które bez tych środków zapewne nie byłyby realizowane przez samorządy – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

- Konkretnym zastrzykiem finansowym był dla małopolskich samorządów również Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych. W I rozdaniu otrzymały one 556 mln zł, I konkurs przyniósł nam 402 mln zł, zaś drugi – 220 mln. Do gmin górskich trafiło 300 mln zł, zaś do gmin, gdzie funkcjonowały PGR-y - 5,6 mln zł. Łącznie z RFIL to zatem dla małopolskich samorządów kwota ok. 1,5 mld zł na inwestycje takie jak remonty dróg, obiekty typu szkoły, przedszkola, remizy, sieć wodociągowa itp. – dodaje wojewoda.

Pięć naborów do Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg dało Małopolsce dofinansowanie na poziomie ok. 1, 1 mld zł, co pozwoliło na remont prawie 975 km dróg lokalnych w ramach blisko 900 zadań. W ramach specjalnego dotyczącego przejść dla pieszych dofinansowaniem zostały objęte 172 inwestycje.

Wojewoda Małopolski w ramach podziału środków na usuwanie skutków klęsk żywiołowych oraz na usuwanie skutków ruchów osuwiskowych ziemi w infrastrukturze komunalnej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2018 - 2021 zawarł umowy dotacji w łącznej wysokości prawie 312 mln zł, na dofinansowanie realizacji 960 zadań: m.in. wyremontowano/odbudowano prawie 584 km dróg, 104 obiekty inżynierskie (mosty, kładki, przepusty), 3 ujęcia wody, 2 oczyszczalnie ścieków, ustabilizowano/zabezpieczono 25 osuwisk.

W 2022 roku, do dziś, na wniosek Wojewody Małopolskiego Ministrowie: Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Finansów przeznaczyli dla małopolskich samorządów środki dotacji z rezerwy celowej budżetu państwa na dofinansowanie realizacji zadań związanych z usuwaniem skutków ruchów osuwiskowych ziemi oraz w zakresie usuwania skutków żywiołowych w infrastrukturze komunalnej w 2022 roku kwotę ponad 22 mln zł.

źródło: Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie