Eksponaty Muzeum Czynu Niepodległościowego trafią pod opiekę Muzeum Narodowego w Krakowie

Krakowskie zbiory związane z walką Polaków o niepodległość, m.in. eksponaty odnoszące się do historii Legionów Polskich, trafią pod opiekę Muzeum Narodowego w Krakowie. Trwa egzekucja administracyjna decyzji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w tej sprawie, prowadzona od wczoraj przez służby Wojewody Małopolskiego w asyście Policji.

Działania Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie podsumowali na briefingu prasowym wojewoda małopolski Łukasz Kmita oraz dyrektor Wydziału Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i Dziedzictwa Narodowego.

– Od wczoraj przeprowadzamy czynności egzekucyjne w Muzeum Czynu Niepodległościowego, które znajduje się w Domu im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie. Działania są następstwem decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 23 marca 2020 roku Minister zakazał dalszej działalności Muzeum prowadzonego przez Związek Legionistów Polskich. Zabezpieczamy muzealia, które trafią w depozyt Muzeum Narodowego w Krakowie – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Dom na Oleandrach, w uzgodnieniu z magistratem, stanie się siedzibą nowego oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie.

– Postanowieniem z 16 marca 2023 roku Wojewoda Małopolski wezwał Związek Legionistów Polskich do dobrowolnego wykonania w terminie do 11 kwietnia do godz. 9.00 obowiązku nałożonego decyzją MKiDN, tzn. zabezpieczenia muzealiów poprzez dokonanie ich spisu z natury wraz z wykonaniem ich dokumentacji fotograficznej i przekazanie w depozyt Muzeum Narodowemu w Krakowie. Ponieważ tak się nie stało, niezbędne było podjęcie czynności egzekucyjnych. Dla pełnej transparentności działania te są dokumentowane. Eksponaty przed spakowaniem fotografujemy. W czynnościach biorą udział pracownicy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, przedstawiciel Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Zarządu Budynków Komunalnych w Krakowie – informuje wojewoda Kmita.

Trwa zabezpieczenia muzealiów
- Muzealia najpierw transportowane są do ogrzewanych pomieszczeń znajdujących się w budynku Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego przy ul. Orzeszkowej w Krakowie. Tam są poddawane dalszej ocenie, a następnie – jeśli będzie taka potrzeba – zostaną odgrzybione i zdezynfekowane. Do tej pory zabraliśmy stąd ok. 90 eksponatów, w tym sztandary, mundury czy ołtarze polowe. Można powiedzieć, że to był najwyższy czas, aby ocalić te przedmioty przed skutkami niewłaściwego zabezpieczenia. Operacja jest trudna logistycznie, bo nie dysponowaliśmy spisem znajdujących się tutaj Muzealiów – nie był on należycie prowadzony, do czego zobowiązane jest każde Muzeum – mówi dyrektor Joanna Florkiewicz-Kamieniarczyk.


– Czynności przygotowujące eksponaty koordynuje Muzeum Narodowe w Krakowie jako państwowa instytucja kultury posiadająca najlepszą wiedzę i doświadczenie w zakresie choćby oceny wartości historycznej takich przedmiotów. Wszystkim nam zależy na tym, aby przedmioty związane z Polskim Czynem Niepodległościowym zostały właściwie zabezpieczone i udostępnione szerokiej publiczności. Oby stało się to jak najszybciej – dodaje wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Gdzie trafią eksponaty?
Kolejnym ważnym etapem działań w sprawie będzie też m.in. ustalenie właścicieli eksponatów.

– Do czasu ustalenia stanu prawnego poszczególnych obiektów, będą one znajdować się w zasobach Muzeum Narodowego w Krakowie. Muzeum jest najwłaściwszym podmiotem, który otoczony muzealia odpowiednią troską i opieką – przekonuje wojewoda Kmita.

W decyzji MKiDN znajduje się zapis: Ze względu na wadliwie prowadzoną ewidencję zbiorów, czego skutkiem jest brak możliwości ustalenia stanu prawnego poszczególnych obiektów, zastrzec należy, że przedmioty stanowiące własność osób trzecich, a znajdujące się obecnie w zbiorach Muzeum Czynu Niepodległościowego w Krakowie, będą mogły być odebrane z Muzeum Narodowego w Krakowie po wykazaniu przez osoby zgłaszające się dowodami świadczącymi o posiadanym prawie własności rzeczy.

W trosce o dobro dziedzictwa narodowego
– Przez szacunek dla tych wszystkich, którzy troszczą się o pamięć po Marszałku Józefie Piłsudskim i Marszałku Edwardzie Rydzu-Śmigłym, eksponaty znajdą godne miejsce w Muzeum Narodowym w Krakowie. Cały proces został starannie przygotowany. Mam nadzieję, że w trosce o dobro dziedzictwa narodowego długoletni okres sporu o sprawy, których nie rozwiązali moi poprzednicy, wreszcie się zakończy – zapewnia wojewoda Łukasz Kmita.

– Serdecznie dziękuję wszystkim służbom zaangażowanym w to, by sprawnie przeprowadzić tę niełatwą, ale konieczną operację – mówi wojewoda Kmita.

- Ze swej strony dziękuję wszystkim wydziałom Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, które są zaangażowane w ten temat. To jest bardzo wymagająca i złożona operacja, do której starannie się przygotowywaliśmy – dodaje dyrektor Joanna Florkiewicz-Kamieniarczyk.

Decyzja MKiDN została podjęta po uprzednim przeprowadzeniu wszelkich przewidzianych prawem oraz wynikających z zasad współżycia społecznego i dobrych praktyk w relacjach międzysektorowych czynności (kontrola, zalecenia pokontrolne, list intencyjny, wielokrotne spotkania i mediacje, w tym wielokrotne rozmowy bezpośrednie ministra i przedstawicieli ZLP).

Przesłanką do jej podjęcia była przede wszystkim troska o dobro dziedzictwa narodowego i działanie na rzecz dobra publicznego, jakim jest zabezpieczenie zbiorów związanych z walką Polaków o niepodległość, m.in. eksponatów odnoszących się do historii Legionów Polskich, organizacji patriotycznych i niepodległościowych, a także pamiątek po marszałku Józefie Piłsudskim i marszałku Edwardzie Rydzu-Śmigłym, oraz doprowadzenie do utworzenia na ich bazie nowej ekspozycji.

Decyzja o dalszej działalności Muzeum Czynu Niepodległościowego została podjęta na mocy ustawy z 21 listopada 1996 roku o muzeach oraz kodeksu postępowania administracyjnego.

Kontrola funkcjonowaniu Muzeum Czynu Niepodległościowego
W 2018 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zaniepokojony alarmującymi informacjami na temat Muzeum Czynu Niepodległościowego w Krakowie, na wniosek Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, podjął decyzję o przeprowadzeniu kontroli Muzeum zlokalizowanego w Domu im. Józefa Piłsudskiego na krakowskich Oleandrach.

Kontrola wykazała szereg bardzo poważnych uchybień w funkcjonowaniu Muzeum, w tym także w zakresie bezpieczeństwa zbiorów i zwiedzających. Muzeum otrzymało zalecenia pokontrolne, których nie zrealizowało. W tej sytuacji Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, kierując się dobrem dziedzictwa narodowego, którego częścią są zbiory Muzeum Czynu Niepodległościowego, jak i jego siedziba – zabytkowy Dom im. Józefa Piłsudskiego przy Alei 3. Maja 7 w Krakowie, zaproponował rozwiązanie zawarte w liście intencyjnym podpisanym 2 listopada 2018 roku przez Związek Legionistów Polskich i Muzeum Narodowe w Krakowie. Działania te były realizowane w porozumieniu z władzami samorządowymi miasta Krakowa.

Zgodnie z zapisami listu intencyjnego, Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie zobowiązał się, że obejmie zbiory Muzeum Czynu Niepodległościowego opieką merytoryczną i konserwatorską, będzie prowadzić oddział MNK pod nazwą Muzeum Czynu Niepodległościowego oraz powoła kolegium ds. nowego oddziału, w skład którego wejdą m.in. przedstawiciele Związku. Związek Legionistów Polskich zobowiązał się do przekazania Muzeum Narodowemu w Krakowie zbiorów do 30 listopada 2019 roku na podstawie odpowiednich umów. Niestety, mimo pełnej gotowości Muzeum Narodowego w Krakowie, do podpisania umów nigdy nie doszło z powodu wycofania się Związku Legionistów Polskich z jakiejkolwiek współpracy. Kolejne rozmowy i mediacje podejmowane m.in. osobiście przez ministra, nie przyniosły zmiany postawy ZLP.

Postępowanie administracyjne
Wobec tego Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wszczął w oparciu o przepis art. 8 ust. 2 ustawy o muzeach postępowanie administracyjne w sprawie zakazu dalszej działalności Muzeum Czynu Niepodległościowego w Krakowie. W toku postępowania zapoznano się ze zgromadzonym materiałem dowodowym, ze stanowiskiem Związku Legionistów Polskich wobec ustaleń MKiDN oraz w szczególności z treścią opinii Rady do Spraw Muzeów i Miejsc Pamięci Narodowej, która rekomendowała wydane zakazu prowadzenia dalszej działalności Muzeum Czynu Niepodległościowego w Krakowie oraz zabezpieczenie zbiorów poprzez przekazanie ich w depozyt muzeum będącego państwową instytucją kultury.

Wydanie zakazu i egzekucja decyzji
W 2020 roku Minister KiDN podpisał decyzję o zakazie dalszej działalności Muzeum Czynu Niepodległościowego. Związek Legionistów Polskich wniósł skargę na tę decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. WSA nie uwzględnił wniosku ZLP. W związku z niezastosowaniem się Związku Legionistów Polskich do decyzji, Minister zwrócił się do Wojewody Małopolskiego o jej wyegzekwowanie. ZLP wniósł zarzuty w tej sprawie, co spowodowało zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Oddalenie przez Ministra zarzutów Związku pozwoliło na wznowienie postępowania. W marcu Wojewoda Małopolski wezwał Związek Legionistów Polskich do wykonania obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego pod rygorem zastosowania środka egzekucyjnego w postaci odebrania muzealiów znajdujących się w Muzeum Czynu Niepodległościowego.

Źródło: https://www.gov.pl/web/kultura/eksponaty-muzeum-czynu-niepodleglosciowego-trafia-pod-opieke-muzeum-narodowego-w-krakowie-dom-na-oleandrach-w-uzgodnieniu-z-magistratem-stanie-sie-siedziba-nowego-oddzialu-muzeum-narodowego-w-krakowie

źródło: Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie