Tablica upamiętniającą Zygmunta i Jadwigę Karłowskich

Oddział IPN w Krakowie zaprasza na uroczystość odsłonięcia i poświęcenia – ufundowanej przez Instytut – tablicy upamiętniającej żołnierzy Armii Krajowej, ofiary niemieckiego terroru okupacyjnego – Zygmunta i Jadwigę Karłowskich.

11 sierpnia 2023 r. (godz. 10) w kościele św. Marka Ewangelisty w Krakowie (ul. św. Marka 10 na rogu z ul. Sławkowską) odprawiona zostanie msza święta. Potem nastąpi przejście pod tablicę, zamontowaną na kamienicy przy ul. św. Marka 8, naprzeciwko skweru imienia Zygmunta i Jadwigi Karłowskich, gdzie odbędzie się krótka ceremonia (przemówienia, odsłonięcie i poświęcenie tablicy oraz złożenie kwiatów).

Zygmunt Karłowski urodził się 27 sierpnia 1912 r. we Lwowie. Po ukończeniu szkoły średniej w Gostyniu podjął studia prawnicze we Lwowie. Jego ojciec piastował funkcję senatora Rzeczpospolitej. Był właścicielem ziemskim i przygotowywał syna do zarządzania rodzinnymi dobrami. Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej na ziemiach polskich, w październiku 1939 r. Stanisław Karłowski został rozstrzelany na rynku w Gostyniu. Zygmunt przeniósł się do Krakowa.

Jadwiga Karłowska z domu Kosch urodziła się 14 sierpnia 1914 r. w Krakowie. Po ukończeniu szkoły średniej u sióstr urszulanek podjęła studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ich ukończeniu i odbyciu praktyki została kierowniczką rodzinnej apteki „Pod Gwiazdą” przy ul. Floriańskiej 15, założonej przez jej dziadka, Konstantego Wiszniewskiego. Była to jedna z największych i najprężniej działających aptek w mieście. Po nastaniu okupacji w 1939 r. Niemcy pozostawili aptekę pod kierownictwem Jadwigi.

Zygmunt i Jadwiga wzięli ślub w parafii mariackiej, w 1940 r. Zamieszkali w kamienicy przy ul. św. Marka 8. Jadwiga pozostała na stanowisku kierownika apteki „Pod Gwiazdą”, a Zygmunt pracował w biurze rachunkowości rolnej. Około 1941 r. weszli w struktury konspiracji niepodległościowej. Wykorzystali możliwości logistyczne rodzinnej apteki do zorganizowania sieci punktów sanitarnych w posiadłościach ziemiańskich na terenie Małopolski. Zaopatrywali je w leki i sprzęt medyczny, który służył do udzielania pomocy oddziałom podziemia niepodległościowego. Działali w ramach konspiracyjnej organizacji ziemiańskiej „Uprawa”-„Tarcza”-„Opieka”, pozostającej w strukturach ZWZ-AK. W ich mieszkaniu znajdowała się kwatera gen. Stanisława Rostworowskiego, wpływowego oficera Komendy Głównej AK.

11 sierpnia 1944 r. Karłowscy wraz z gen. Rostworowskim oraz kuzynem Zygmunta, Stefanem Dembińskim, zostali aresztowani przez Niemców w mieszkaniu przy św. Marka 8. Przewieziono ich do siedziby krakowskiego gestapo przy ul. Pomorskiej i poddano bestialskim torturom. Według relacji Dembińskiego jeszcze tego samego dnia Niemcy zakatowali Zygmunta. Stanisław Rostworowski został również zamęczony przy Pomorskiej lub w więzieniu przy Montelupich, gdzie trafiła Jadwiga. Wywieziona 11 września 1944 r. do KL Plaszow prawdopodobnie tam została rozstrzelana.