Zwieńczenie Roku Matejkowskiego

Rok 2023 dobiega końca, a wraz z nim jubileuszowy Rok Jana Matejki, w którym celebrowaliśmy twórczość jednego z najwybitniejszych artystów w historii Polski. Z tej okazji DESA Unicum zaprasza na wystawę, na której nie zabraknie zarówno prac Matejki, jak i jego uczniów: Jacka Malczewskiego, Jana Styki czy Maurycego Gottlieba i Włodzimierza Tetmajera.

Na ekspozycji znalazły się także dzieła przedstawicieli tzw. pierwszej Grupy Krakowskiej.

W związku z przypadającymi na ten rok trzema ważnymi datami, tj.: 185. rocznicą urodzin Jana Matejki, 130. rocznicą jego śmierci oraz 125. rocznicą powstania pierwszego biograficznego muzeum na ziemiach polskich – Domu Jana Matejki w Krakowie, 2023 ogłoszono Rokiem Matejkowskim. Przez ostatnie miesiące w wielu muzeach i galeriach w całej Polsce odbywały się wydarzenia i ekspozycje poświęcone twórczości artysty. DESA Unicum na jednej z ostatnich wystaw przedaukcyjnych w tym roku idzie o krok dalej, prezentując zbiór niemal 60 obrazów od początków romantyzmu, przez szkołę matejkowską i modernizm, aż do awangardy lat 30. ubiegłego wieku. 

– Tak szeroki przekrój nazwisk pozwala prześledzić wątki i motywy, które przewijały się w polskiej sztuce przez niemal 100 lat, a także zrozumieć, jak wielki wpływ miał na młodszych artystów Matejko. Centralną miejsce na wystawie zajmuje dzieło samego mistrza „Św. Stanisław karcący Bolesława Śmiałego". To wielka rzadkość na rynku – prezentowany obraz znajduje się na co dzień w rękach prywatnych, więc możliwość obejrzenia go na żywo to duże wydarzenie – mówi Michał Szarek, koordynator wystawy i ekspert DESA Unicum.

Uczniowie Matejki w Krakowie

Jan Matejko jako dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie miał ogromny wpływ na życie i twórczość wybitnych polskich artystów, takich jak Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Leon Wyczółkowski, Maurycy Gottlieb czy Jan Styka. Jan Styka był pomysłodawcą olbrzymiego przedsięwzięcia, jakim było stworzenie „Panoramy Racławickiej”. Najlepiej czuł się w tematyce historycznej i to te sceny stanowią dzisiaj trzon jego dorobku, co w dużym stopniu zawdzięcza właśnie Matejce. To pod skrzydłami mistrza w latach 1882-1885 rozwijał swoje zamiłowanie do malarstwa historycznego oraz religijnego. Na wystawie znalazł się obraz „Ofiara dla bogów”, będący dobrym przykładem wykorzystania tematyki mitologicznej w twórczości Styki.

Maurycy Gottlieb przez kilka lat studiował w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie rozwinął swój oryginalny warsztat malarski, jednak po trzech latach, zafascynowany monumentalnym malarstwem Jana Matejki, przeniósł się do Krakowa. W klasie wielkiego mistrza chciał łączyć patriotyczne wątki polsko-żydowskie, jednak w wyniku ataków na tle antysemickim musiał ponownie wyjechać za granicę. W 1879 r. został zaproszony przez samego Matejkę do powrotu do Krakowa, gdzie rozpoczął prace nad historycznym cyklem malarskim przedstawiającym dzieje Żydów w Polsce. Zmarł przedwcześnie jeszcze w tym samym roku, pozostawiając po sobie jednak bogaty dorobek artystyczny. Na wystawie w DESA Unicum prezentowane są dwa obrazy z ostatnich lat działalności artysty: „Sita, Natan i Sułtan" z cyklu „Natan Mędrzec" według dramatu Gottholda Ephraima Lessinga oraz „Portret młodej kobiety”.

Niewątpliwie jednymi z najbardziej znanych absolwentów Szkoły Sztuk Pięknych, których prace podziwiać można w DESA Unicum, są Jacek Malczewski i Włodzimierz Tetmajer. Na wystawie znalazły się dwa obrazy tych młodopolskich artystów: „Orka” Tetmajera i „Thanatos przed dworkiem” („Dworek rodzinny") Malczewskiego. Młoda Polska była jedną z najbarwniejszych i najciekawszych epok w polskiej kulturze, a jej tradycja trwała stosunkowo długo. Jej echa odnajdujemy nawet jeszcze w okresie dwudziestolecia międzywojennego.

Na wystawie, oprócz dzieł tych wszystkich dobrze znanych artystów, będzie można też zobaczyć prace malarzy nieco zapomnianych, aczkolwiek wprost odwołujących się do historyzującej twórczości Matejki. Mowa tutaj o Zygmuncie Sokołowskim, Bronisławie Abramowiczu czy Konstantym Mańkowskim.

Kraków stolicą życia artystycznego

Przedwojenna Grupa Krakowska, tzw. pierwsza Grupa Krakowska, była formacją o luźnym charakterze, zrzeszającą artystów o podobnych poglądach politycznych, które zbliżały ich do siebie i jednoczyły we wspólnym celu, jakim było tworzenie sztuki zaangażowanej społecznie. Jej powstanie było reakcją na globalny kryzys finansowy oraz wynikającą z niego falę bezrobocia i ubóstwa, a związani z nią młodzi twórcy wierzyli, że mogą zmienić rzeczywistość. Do Grupy Krakowskiej należeli m.in. Leopold Lewicki i Adam Marczyński, których prace podziwiać można na wystawie w DESA Unicum. Wyrastający z tradycji matejkowskiej Lewicki to niezwykle ciekawa postać. Tematyka i polityczny charakter jego twórczości przyczyniły się do usunięcia go z wystawy końcoworocznej w krakowskiej ASP w 1932 r. Przez kontekst upublicznienia prezentowanej w DESA Unicum pracy „Pogrzeb robotnika” i innych rewolucyjnych obrazów artysty oraz zaangażowanie polityczne Lewickiego jego mieszkanie zostało wtedy przeszukane przez policję, co ostatecznie doprowadziło do aresztowania młodego malarza. Tę awangardową część wystawy dopełni wczesny obraz Lenicy „Straszni mieszczanie” – to krytyka mieszczańskiego życia, a sposób przedstawienia postaci przywodzi na myśl wiersz Juliana Tuwima „Mieszkańcy”, w którym pada to sformułowanie. 

Grudniowa wystawa sztuki dawnej podzielona na dwie części – sesję I i II – to mocna końcówka sezonu w DESA Unicum. Znalazło się na niej łącznie niemal 160 obrazów, które można sklasyfikować jako prace XIX-wieczne, młodopolskie, o charakterze modernistycznym, pochodzące z okresu dwudziestolecia międzywojennego, a także te wpisujące się w krąg École de Paris. Wśród kilkudziesięciu artystów znalazły się takie nazwiska jak Piotr Michałowski, Józef Brandt, Mela Muter, Mojżesz Kisling, Jerzy Kossak, Wlastimil Hoffman i wielu, wielu innych. Odwiedziny w DESA Unicum to świetny pomysł na spędzenie zimowego weekendu w otoczeniu sztuki najwybitniejszych polskich malarzy. 

Kuratorzy wystawy: Michał Szarek i Kinga Szymańska
 

Estymacje: W ofercie znajduje się szeroki wachlarz przedziałów cenowych, od prac, których cena startowa waha się w okolicach 2 000-3 000 zł, aż po reprezentację w przedziale 1 000 000-3 000 000 zł. Najwyższą estymację ma obraz Jana Matejki „Św. Stanisław karcący Bolesława Śmiałego” – 7 000 000-9 000 000 zł.

Wystawa „Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie. Sesja 1”:1-14.12.2023

Aukcja: 14.12.2023, godz. 19:00, dom aukcyjny DESA Unicum, ul. Piękna 1A, Warszawa


Wystawa „Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie. Sesja 2”: 8-19.12.2023

Aukcja: 19.12.2023, godz. 19:00, dom aukcyjny DESA Unicum, ul. Piękna 1A, Warszawa

DESA Unicum, znacząca część historii polskiego rynku sztuki, to dziś 9 dom aukcyjny w Europie wg prestiżowego rankingu Artnet i największy dom aukcyjny w CEE. W ciągu ostatnich lat osiągnął spektakularne wyniki finansowe i zbudował zespół specjalistów, co pozwoliło na realizację największych i najbardziej wymagających aukcji w tej części Europy. Zatrudniając najlepszych ekspertów, od historyków sztuki, rzeczoznawców, doradców klientów, konserwatorów, koordynatorów ekspozycji na aukcjonerach kończąc, realizuje ponad 200 aukcji w roku i swoją misję: budowanie i rozwijanie rynku sztuki. Odbywa się to m.in. poprzez tworzenie pionierskich dla polskiego rynku projektów aukcyjnych, organizowaniu ambitnych ekspozycji poszukiwanych dzieł sztuki i obiektów kolekcjonerskich, pozyskiwania dzieł sztuki uznawanych przez lata za zaginione lub niedostępne dla szerokiego odbiorcy oraz aukcje charytatywne. 

Nowoczesna siedziba przy ul. Pięknej to nie tylko otwarta na co dzień galeria i dom aukcyjny, ale też prężnie działające zaplecze logistyczne i realizacyjne, dzięki któremu DESA Unicum jest dziś na celowniku tysięcy kolekcjonerów z Polski i Europy oraz ważnym centrum edukującym i kształtującym kolejne ich pokolenia.

Eksperci rynku sztuki

DESA Unicum tworzą eksperci, którzy jako jedyni w Polsce mają unikalną wiedzę na temat funkcjonowania rodzimego rynku sztuki. Na co dzień zajmują się pozyskiwaniem i sprzedażą dzieł sztuki i obiektów kolekcjonerskich, wyceniają je, badają ich autentyczność i proweniencję. To oni kształtują ten rynek, współpracując z kolekcjonerami i doradzając im w kluczowych decyzjach transakcyjnych. To ambitni ludzie z wizją, którzy wykorzystują swoją ekspercką wiedzę i wieloletnie doświadczenie, aby przygotowywać projekty aukcyjne trafiające w potrzeby odbiorców. To oni odpowiadają za selekcje dzieł sztuki, które trafiają na aukcje i wpływają de facto na kształt polskiego rynku sztuki. 

 

źródło: mat. prasowe