"Staś W. skacze przez płot". Wystawa fotografii Klementyny hr. Szembekowej

ZAKOPANE. Zapraszamy do Galerii Sztuki XX w. w willi Oksza na wystawę fotografii Klementyny hr. Szembekowej z lat 1897-1905. Wystawa nosi tytuł "Staś W. skacze przez płot". Autorem scenariusza i opracowania jest Stefan Okołowicz.

Niezwykła wystawa wyjątkowych fotografii, z których większość prezentowana jest po raz pierwszy. Sto kilkanaście zdjęć autorstwa Klementyny hr. Szembekowej (1855 – 1929), wykonanych w Zakopanem i w Tatrach w latach 1897-1905. Z kolekcji liczącej trzysta kilkadziesiąt prac stanowiących tylko część archiwum, którego losy nie są znane, wybrano fotografie przedstawiające Tatry, Zakopane i jego mieszkańców. Znanych, takich jak Stanisław Witkiewicz i jego sławny syn Stanisław Ignacy, Brat Albert, ale też tych dziś zupełnie anonimowych.

Klementyna hr. Szembekowa (1855 – 1929) była córką Włodzimierza Ksawerego Dzieduszyckiego (1825-1899) - przyrodnika, folklorysty, mecenasa sztuki, twórcy Muzeum Przyrodniczego we Lwowie.

Wystawa przedstawia sto kilkanaście fotografii jej autorstwa wykonanych w Zakopanem i w Tatrach w latach 1897-1905. Hrabina Szembekowa, zwana przez Witkiewiczów „Grafinią“, często bywała w Zakopanem. Miała tu liczne grono przyjaciół wśród górali i artystów mieszkających pod Tatrami na stałe. Fotografowała nie tylko „olśniewająco piękne“ pejzaże tatrzańskie zmieniające się wraz z pogodą, także codzienne i odświętne życie górali, chwytane na gorąco, w reporterskich ujęciach. To na wystawie mocno jest eksponowane. Na zdjęciach zarejestrowani zostali znani przewodnicy, a także prości budarze, w ich naturalnym otoczeniu sprzed ponad stu lat, tak bardzo różnym od dzisiejszego.

Autorkę zdjęć interesowały również sytuacje z udziałem gości i artystów, takich jak Henryk Sienkiewicz oraz jego teść Kazimierz Szetkiewicz, Jacek Malczewski, Ludwik Puszet, Tadeusz Dzieduszycki, Zygmunt Gnatowski oraz rodzina Witkiewiczów. Tytułowa fotografia wystawy przedstawia czternastoletniego Stasia Ignacego skaczącego przez płot ogrodu na posesji przy Krupówkach, gdzie mieszkali Witkiewiczowie.

W zbiorach Muzeum Tatrzańskiego niewiele zachowało się fotografii wykonanych przez gości przebywających czasowo w Zakopanem, ponieważ zwykle zabierali je ze sobą jako cenną pamiątkę. Obecna wystawa stworzyła okazję jakby powrotu fantastycznych fotografii Klementyny hr. Szembekowej do miejsca ich powstania oraz skonfrontowania z obecną rzeczywistością.

Stefan Okołowicz

Wernisaż w poniedziałek 28 kwietnia o godz. 18:00. Wystawę można będzie oglądać do końca września br. w Galerii Sztuki XX wieku w willi Oksza, Zakopane, ul. Zamoyskiego 25